چرا تراز تجاری ایران در ۱۴۰۲ منفی بوده است؟_خبررسان

به گزارش خبررسان، داده‌های اظهار شده از سوی گمرک مشخص می کند در بازه وقتی مورد بازدید نزدیک به ۱۳۶ میلیون تن کالای غیرنفتی به قیمت تقریبی ۵۰ میلیارد دلار صادر و در روبه رو ۳۹ میلیون تن کالا به قیمت نزدیک به ۶۶ میلیارد دلار به سرزمین داخل شده است. این کار علتشده تا تراز تجاری ایران با کسری ۱۷ میلیارد دلاری روبه رو شود که نسبت به سال قبل سه برابر افزایش یافته است.  

بازدید‌ها مشخص می کند صادرات صادرات غیر نفتی ایران در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل نزدیک به ۹ درصد افت یافته است که علت عمده آن را می توان افت قیمت صادرات گاز طبیعی مایع شده و پلی اتیلن گفت. در روبه رو در بازه وقتی مورد بازدید واردت سرزمین با افزایش ۱۰ درصدی همراه شده که عمده علت آن به افزایش واردات طلا و تلفن هوشمند باز می گردد. مسئله قابل دقت در این عرصه، افت پوشش عایدات ارزی حاصل از صادرات بوده که چالش های جدی برای اراعه ارز ا یجاد کرده و می تواند تبدیل سختی بر ذخایر ارزی و نوسانات نرخ ارز شود.

داده‌های اظهار شده مشخص می کند متوسط قیمت صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۲ با افت ۱۷ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ به رقم ۳۶۳ دلار به ازای هر تن رسیده است. این در حالی که متوسط قیمت اقلام وارداتی نزدیک به ۵ درصد افزایش یافته است. بر پایه گزارش معاونت بررس های اقتصادی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در بین گروه‌های گوناگون کالایی‌، متوسط قیمت صادرات مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌‌های گران‌بها یا نیمه گران‌بها به همراه محصولات دارویی بیشتر از دیگر گروه‌ها بوده است.

حالت تجاری سرزمین در سال ۱۴۰۲

از نظر دیگر داده‌های اظهار شده مشخص می کند محصولات معدنی با سهمی معادل ۳۶ درصد از کل قیمت صادرات غیرنفتی، بیشترین سهم را داشته‌اند که نشان دهنده عدم تنوع کافی در سبد صادراتی سرزمین است. فلزات معمولی و مصنوعات آنها با ۲۰ درصد و محصولات صنایع شیمیایی با ۱۴ درصد از کل قیمت صادرات غیرنفتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این تمرکز بالا بر تعداد محدودی از قسمت های صادراتی ، ساختاری ضعیف در تنوع بخشی به صادرات را نشان می دهد.

بر پایه این گزارش در عرصه واردات نیز، ۶ قسمت نخست وارداتی در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۷۱ درصد از کل قیمت واردات را به خود تعلق داده‌اند. ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و اجزاء و قطعات آن ها بیشترین سهم را (۲۷ درصد) از کل قیمت واردات را به خود تعلق داده اند. بعد از این قسمت، محصولات نباتی و محصولت صنایع شیمیایی در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.

در این گزارش به این مسئله اشاره شده که تنوع پایین مقاصد صادراتی ایران چالش‌های تخصصی و پیچیده‌ای را به همراه دارد. این حالت جهت افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی می شود و ایران را در معرض تغییرات ناگهانی در سیاست‌های تجاری و تحریم‌های اقتصادی قرار می‌دهد. وابستگی به بازارهای خاص، قوت مانور اقتصادی ایران را افت داده و به بی ثباتی اقتصادی دامن می زند.

با این شرایط فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که برای بهبود حالت تجاری ایران، افزایش تنوع در سبد صادراتی و گسترش استراتژی های صادراتی تازه الزامی است. بهبود زیرساخت های حمل ونقل و فناوری‌های تولیدی، تحکیم همکاری‌های تجاری با مقصد افزایش صادرات و تنوع بخشی به شرکای تجاری از جمله راهکارهای کلیدی برای بهبود توازن تجاری و افت وابستگی به واردات است. این عمل های می توانند به ایران پشتیبانی کنند تا در روبه رو نوسانات جهانی مقاوم تر شود، صادرات غیرنفتی را تحکیم کند و تراز تجاری سرزمین را بهبود بخشد.

تجارت ایران در ۱۴۰۲

آمار تجاری گمرک مشخص می کند هرچند در سال قبل از شدت رشد قیمت کل تجارت غیرنفتی سرزمین کاسته شد، اما برای سومین سال پیاپی این رقم با افزایش همراه بوده است و نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۱.۱ درصدی را توانایی کرده است. در این خصوص این مسئله قابل ذکر است که این رشد از محل افزایش واردات و نه صادرات صورت گرفته و شراکت واردات در آن ۵.۲ واحد درصد در روبه رو شراکت منفی ۴ واحد درصدی صادرات قرار دارد. به طور کلی در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۱۳۶ میلیون تن کالای غیرنفتی به قیمت نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار صادر و در روبه رو ۳۹ میلیون تن کالا به قیمت نزدیک به ۶۶ میلیارد دلار به سرزمین داخل شده است. بر پایه این اطلاعات، تراز تجاری سرزمین در سال ۱۴۰۲ رقم منفی ۱۷ میلیارد دلار را مشخص می کند که در قیاس با سال ۱۴۰۱ نزدیک به سه برابر به زیان ایران افت یافته است.

از نظر دیگر با دقت به این که پوشش نیاز ارزی سرزمین در حوزه کالا از ۹۰ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۷۵ درصد در سال ۱۴۰۲ افت یافته است، می‌توان او گفت ایران با افت پوشش عایدات ارزی حاصل از صادرات روبه رو شده است. این افت پوشش عایدات ارزی به معنی آن است که مقدار ارز حاصل از صادرات نمی تواند به قدر کافی نیازهای وارداتی سرزمین را فراهم کند.

فعالان اقتصادی اعتقاد دارند این حالت می‌تواند چالش‌های جدی برای اراعه ارز تشکیل کند و در نهایت توانایی سرزمین در تامین واردات مورد نیاز می‌تواند تبدیل سختی بر ذخایر ارزی سرزمین شود.

قیمت کالای صادراتی

یکی دیگر از مواردی که در این گزارش به آن اشاره شده است متوسط قیمت صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۲ است، بر پایه آمار متوسط قیمت در این سال با افت ۱۷ درصدی در قیاس با سال ۱۴۰۱ همراه شده و به رقم ۳۶۳ دلار به ازای هر تن رسیده است. این در حالی که متوسط قیمت اقلام وارداتی طی بازه وقتی مورد بازدید برای سومین سال پیاپی روال افزایشی داشته و نزدیک به ۵ درصد رشد کرده است.

تنوع پایین مقاصد صادراتی ایران چالش‌های تخصصی و پیچیده‌ای را به همراه دارد. این حالت علتافزایش ریسک‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی می‌شود و ایران را در معرض تغییرات ناگهانی در سیاست‌های تجاری و تحریم‌های اقتصادی قرار می‌دهد. وابستگی به بازارهای خاص، قوت مانور اقتصادی ایران را افت داده و به بی‌ثباتی اقتصادی دامن می‌زند.

برای بهبود حالت تجاری ایران، افزایش تنوع در سبد صادراتی و گسترش استراتژی‌های صادراتی تازه الزامی است. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و فناوری‌های تولیدی، تحکیم همکاری‌های تجاری با مقصد افزایش صادرات و تنوع‌بخشی به شرکای تجاری از جمله راهکارهای کلیدی برای بهبود توازن تجاری و افت وابستگی به واردات است. این عمل های می‌توانند به ایران پشتیبانی کنند تا در روبه رو نوسانات جهانی مقاوم‌تر شود، صادرات غیرنفتی را تحکیم کند و تراز تجاری سرزمین را بهبود بخشد.

منبع :


اکوایران