به جای آسانسور چه بگوییم: آسان بر یا بالابر؟_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، علی شیوا، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، توضیحاتی درمورد معادل واژه آسانسور در فارسی اراعه کرد و او گفت: برخی گمان می‌کنند آسانسور از دو واژه آسان و سر ساخته شده است. این فکر عامیانه و نادرست است؛ واژه آسانسور یک واژه فرانسوی به معنی بالا بردن است. معادل این واژه در انگلیسی آمریکایی elevator و در انگلیسی بریتانیایی lift است که هر دو واژه معنی، بالا رفتن را دارد. 

او همین طور گفت: چه در معادل فرانسوی و انگلیسی معنی بالابر دارد. در عربی نیز معادل آسانسور، مصعد به معنی بالارونده است. همه این‌ها معنی بالا رفتن را می‌رساند و نه پایین آمدن. برخی امکان پذیر خرده بگیرند چرا این چنین نامگذاری صورت گرفته است؟ به این علت که قرار نیست واژه‌ها در زبان همه مفهوم را لزوماً پوشش دهند و دربربگیرند. 

به حرف های این عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ نمونه دیگر در واژه فرودگاه فارسی است، فرودگاه فقط جای فرود آمدن هواپیما نیست. اما یک قسمت از مفهوم در نامگذاری در نظر گرفته شده است، امروز دیگر فردی در واژه دقیق نمی‌شود که همه مفهوم را دربرگرفته است یا خیر؟ مثال دیگر، برف‌پاک‌کن است که فقط برف را پاک نمی‌کند، باران را هم پاک می‌کند و شیشه را هم تمیز می‌کند. اما این کلمه نیز در بین مردم جا افتاده است.

شیوا اضافه کرد: فرهنگستان برای اتاقکی که برای بالا و پایین بردن «بار» در ساختمان منفعت گیری می‌شود، «بالابر» گذاشته است. در کنار آن، اتاقکی را که افراد با آن بالا و پایین می‌روال، «آسان‌بر» معادل‌یابی کرده است. 

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروهی است در فرهنگستان که واژگان همسنگ با واژگان بیگانه در زبان فارسی را جست‌وجو، اشکار و جانشین می‌کند. گروه واژه‌گزینی از سال ۱۳۷۰ راه اندازی شد. گروه واژه‌گزینی متشکل از شورای واژه‌گزینی، هیئت فنی، گروه‌ها و شوراهای هماهنگی، قسمت پژوهشی، قسمت تدوین فرهنگ، قسمت رایانه و قسمت اجرایی است.

مقصد این گروه عبارت است از پشتیبانی به تحکیم، نیرومندسازی و گسترش زبان فارسی و تجهیز آن برای برآوردن نیازهای روزافزون فرهنگی و علمی و فنی و تشکیل هماهنگی در فعالیت‌های واژه‌گزینی و واژه‌سازی و همسنگ‌یابی برای واژگان بیگانه.

انتهای مطلب/