تأملی فلسفی درمورد زمان، خاطره و فراموشی_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم،‌ انتشارات اطراف کتاب «خلاف زمان» نوشته دیه‌‌گو گاروچو نویسنده و فیلسوف اسپانیایی را باترجمه الهام شوشتری‌‎زاده انتشار و  از آبان ماه روانه بازار نشر خواهد کرد.

گاروچو نویسنده، استاد دانشگاه و فیلسوف اسپانیایی است که در عرصه فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی تخصص دارد و در دانشکده‌ها و مؤسسات مختلفی آن‌ها را تدریس می‌کند.

این کتاب گاروچو تأملی فلسفی درمورد زمان، خاطره و فراموشی است و مفهوم مدرن نوستالژی را با نگاهی به فلسفه کلاسیک می‌کاود. دیه‌گو گاروچو، نویسنده این جستار بلند، در سفری که از یونان باستان اغاز می‌شود و در خیابان‌های شهرهای مدرن امروزی به آخر می‌رسد، ادراک انسانی از زمان، پیوند خاطره و اسطوره و تاریخ، معنی حسرت، وجوه سیاسی و اجتماعی یادآوری و فراموشی، سرگذشت و سیر تحول «نوستالژی»، و نسبت نوستالژی، آرمان‌شهر و شهر مدرن را بازدید می‌کند.

گاروچو در خلاف زمان مشخص می کند آرمان‌شهری که بر پایه نوستالژی بنا شده رو به آینده‌ ندارد. بعضی اوقات حتی رو به قبل هم ندارد و در واقع، تکرار همین چیزی است که اکنون داریم. او می‌کوشد دریچه‌ای برایمان بگشاید تا خاطره، اسطوره، فراموشی، قبل و تاریخ را از منظری تازه ببینیم.

الهام شوشتری‌زاده در مقدمه کتاب می‌نویسد: «ما نمی‌توانیم به قبل برگردیم اما همیشه می‌‌توانیم آن را به یاد بیاوریم. مسئله این‌جاست که هنگامی به قبل نگاه می‌کنیم، همه‌چیز بهتر از آنچه واقعاً بوده به نظر می‌رسد. حافظه ما ــ چه فردی و چه جمعی ــ طبق معمولً اجزای آزاردهنده قبل را حذف می‌کند و به‌مرور، تصویری آرمانی از آن می‌سازد. در واقع، «به ‌یاد آوردن» فقطً به معنی بازیابی منفعلانه رخدادهای قبل نیست، بلکه نوعی ساخت و تفسیر قبل در زمان حال است. ما تکه‌پاره‌های خاطره را منظم می‌کنیم، شکلی به آن‌ها می‌دهیم و از آن‌ها برساخت‌هایی پیچیده می‌سازیم. احتمالا به همین جهت است که تعداد بسیاری از تاریخ‌نگاران «نوستالژی» را در معنایی منفی به کار می‌برند. اما از منظر فلسفی چطور می‌توان به این اتفاق نگاه کرد و توضیحش داد؟

کتاب خلاف زمان تأملی فلسفی است در همین باره؛ درمورد روبه رو با قبل، زمان‌آگاهی و توانایی ناگزیر «حسرت». این جستار بلند با نقدِ نگاه نوستالژی‌زده و کلان‌روایت‌های نوستالژی‌محور، بستری فراهم می‌کند تا خاطره، اسطوره، فراموشی، قبل و تاریخ را از منظری تازه ببینیم. دیه‌گو گاروچو، استاد فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی دانشگاه مادرید که از روزنامه‌نگاران و جستارنویسان شاخص اسپانیا به حساب می اید، در این کتاب مشخص می کند که بعضی اوقات می‌شود جواب امروزی‌ترین سوال‌ها را در میراث کهنِ ادبی، فرهنگی و تاریخی یافت. یقیناً این چنین رویکردی بین جستارنویسان اسپانیایی بی‌سابقه نیست. برای مثال، پیش‌ از گاروچو، خابیِر موسکوسو هم در کتاب تاریخ فرهنگیِ درد برای فهمیدن و تحلیل بهتر توانایی انسانی درد و رنج در بافت‌های معاصر از آثار متفکران قرن‌های قبل پشتیبانی گرفته است…دیه‌گو گاروچو در کتاب خلاف زمان سراغ آثار فلسفی کلاسیک می‌رود و سیر تحول مفهوم «نوستالژی»، وجوه سیاسی یادآوری و فراموشی، و نسبت نوستالژی با شهر مدرن را بازدید می‌کند. او مشخص می کند آرمان‌شهری که بر پایه نوستالژی بنا شده رو به آینده‌ ندارد. بعضی اوقات حتی رو به قبل هم ندارد و در واقع، تکرار همین چیزی است که اکنون داریم.»

به حرف های ناشر این کتاب را می‌توان نماینده جریانی قوی و ریشه‌دار در سنت ناداستان‌نویسی و مشخصاً ژانر «تأملات» اسپانیا دانست که یقیناً احتمالا برای خواننده ایرانی کمتر شناخته‌شده باشد. دقت به این مسئله نیز مهم است که وجود برخی شباهت‌ها در توانایی سیاسی و اجتماعی ما ایرانیان و اسپانیایی‌زبان‌ها ــ چه در اسپانیا و چه در آمریکای لاتین ــ علتمی‌شود در تعداد بسیاری از موارد، دغدغه‌ها و سوال‌های شبیهی داشته باشیم. با این حساب، دقت به ادبیات اسپانیایی، اعم از داستان و ناداستان، می‌تواند برای خواننده معاصر ایرانی زیاد سودمند باشد و مجالی برای عمیق‌تر اندیشیدن به مسائل امروزی ما تشکیل کند.

انتشارات اطراف این کتاب را در ۱۸۴ صفحه به قیمت ۱۹۴ هزار تومان انتشار و از آبان ماه روانه بازار نشر خواهد کرد.

انتهای مطلب/