شاخص فلاکت ایران در زمستان ۱۴۰۳ به کجا رسید؟ – تجارت نیوز_خبررسان

به گزارش تجارت نیوز، شاخص فلاکت، یکی از شاخص‌های پرکاربرد در برسی حالت معیشت مردم در یک اقتصاد، از جمع نرخ تورم و نرخ بیکاری به‌دست می‌آید. این شاخص به‌صورت ساده مشخص می کند که تا چه مقدار مردم یک سرزمین از دو معضل مهم اقتصادی – یعنی افزایش هزینه‌های زندگی و افت زمان‌های شغلی – رنج می‌برند. هرچه این شاخص بالاتر باشد، سختی اقتصادی بر جامعه زیاد تر خواهد می بود. شاخص فلاکت نه‌تنها حالت جاری اقتصاد را بازتاب می‌دهد، بلکه به سیاست‌گذاران هشدار می‌دهد که چه مقدار از جمعیت سرزمین تحت‌تأثیر ناپایداری‌های اقتصادی قرار دارند. داده‌های تازه مشخص می کند که شاخص فلاکت در ایران برای دومین سال متوالی افت یافته است.

شاخص فلاکت، نماگری از سفره و اشتغال مردم

بازدید روال شاخص فلاکت طی دوره ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۳ بیانگر سه مرحله نزدیک در اقتصاد ایران است. در نخستین سال این بازه، یعنی ۱۳۹۱، شاخص فلاکت در سطح نسبتاً بالای ۴۱.۶ واحد قرار داشت و در سال بعدی به ۴۳.۲ واحد رسید. با این حال، از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ ناظر افت دیدنی این شاخص بودیم؛ به‌طوری که در سال ۱۳۹۳ به ۲۵.۲، در سال ۱۳۹۴ به ۲۲.۱ و نهایتاً در سال ۱۳۹۵ به ۱۹.۳ واحد افت یافت. این روال کاهشی نشان‌دهنده ارامش نسبی در اقتصاد، کنترل تورم و بهبود حالت اشتغال در آن مقطع وقتی می بود.

اما این دوره اسایش اقتصادی زیاد دوام نداشت. از سال ۱۳۹۶ روال صعودی شاخص فلاکت اغاز شد و در سال ۱۳۹۷ با رسیدن به ۳۹.۱ واحد، جهش معناداری از خود نشان داد. در سال ۱۳۹۸، شاخص به ۴۵.۵ واحد رسید و این روال افزایشی در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز ادامه یافت. در سال ۱۴۰۰، شاخص فلاکت به ۴۹.۴ واحد رسید و در سال ۱۴۰۱ با جهشی دیگر، به رکورد تاریخی ۵۴.۸ واحد صعود کرد. این افزایش عمدتاً به علت تورم فزاینده و افت توان خرید خانوارها در کنار نوسانات نرخ ارز و تحریم‌های بین‌المللی اتفاق افتاد.

در سال ۱۴۰۲، شاخص فلاکت اندکی افت یافت و به ۴۸.۸ واحد رسید. این روال نزولی در سال ۱۴۰۳ ادامه اشکار کرد و شاخص تا سطح ۴۰.۱ واحد افت یافت. هرچند این کم شدن در ظاهر مثبت به‌نظر می‌رسد، اما سطح شاخص هم چنان نسبت به بازه سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ بالا است و نشان‌دهنده آن است که اقتصاد ایران تا این مدت با چالش‌های ساختاری دچار است.

همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، در محاسبه شاخص فلاکت از تورم سالانه و بیکاری سالانه منفعت گیری می‌شود. با دقت به این که نرخ بیکاری سال ۱۴۰۳ تا این مدت انتشار نشده، باید آن را برآورد کرد. اکوایران با منفعت گیری از میانگین جمعیت بیکار در ۴ فصل سال ۱۴۰۳، نرخ بیکاری این سال را برآورد و شاخص فلاکت را محاسبه کرده است.

مسئله مثبت در روال تازه، افت محسوس شاخص فلاکت در دو سال پایانی دوره مورد بازدید است که می‌تواند ناشی از کم شدن تدریجی تورم و تلاش برای کنترل نوسانات اقتصادی باشد. با این حال، ضعف ساختاری اقتصاد، نبوده است رشد پایدار، و سطح هم چنان بالای شاخص نسبت به سال‌های طلایی ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵، از جمله نقاط منفی و هشداردهنده باقی می‌ماند. به‌عبارت دیگر، افت شاخص فلاکت در سال‌های تازه گرچه امیدوارکننده است، اما نمی‌توان آن را نشانه‌ای قطعی از بهبود معیشت عمومی برداشت کرد؛ مگر آنکه این روال کاهشی ادامه‌دار، همراه با رشد اشتغال و ارامش قیمت‌ها باشد.

منبع: اکوایران