نادیده های نادر – تسنیم_خبررسان

به گزارش خبررسان از تنسیم، غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی در روز چهارم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران میزبان نشست بازدید آثار و ابعاد شخصیتی نادر ابراهیمی می بود. در این نشست حسام آبنوس به گفتن مجری‌کارشناس به همراه رضا وحیدزاده و محمد غفاری، منتقدان ادبی، وجود داشتند.

هیچ برچسبی نادر را خسته نکرد

محمدرضا وحیدزاده در این نشست اظهار کرد: نادر ابراهیمی انسانی با وجوه گوناگون شخصیتی است. او داستان‌نویس، روشنفکر، منتقد، فیلم‌ساز، کوهنورد، شاعر بوده و باید دید با کدام‌یک از وجوهش مواجهیم. او در هریک از این حیطه‌ها اثرگذار بوده است. یکی از ویژگی‌های مهم و برجسته نادر وجه روشنفکری‌اش است.

وی با گفتن این که ابراهیمی حقیقتاً روشنفکری است که هزینه می‌کند و با جسارت خود را در معرض اندیشه‌ای نو قرار داده و تعداد این چنین آدم‌هایی کم است، اضافه کرد: او در چهارچوبی نمی‌گنجد و هیچ چیزی او را محدود نمی‌کند. هیچ برچسبی او را خسته نکرده و از میدان به در نمی‌کند. این انسان خود را به یک طیف و جریان محدود نکرده و از طرف دیگر با محدودیت‌هایی روبه رو می‌شود. به همین علت دقت لازمی که با لیاقت‌اش می بود، دریافت نکرد.

وحیدزاده درمورد شکل‌گیری کتاب «با سرودخوان جنگ، در خطه نام و ننگ» گفت: ابراهیمی به همراه شاگردانش، کمال تبریزی و ابراهیم حاتمی‌کیا، به جبهه می‌رود تا توانایی‌ای تازه کسب کند و قهرمانانش را آنجا بیابد. در جبهه فهمید می‌شود جنگ با ذهنیتش زیاد متفاوت است و قهرمانی که در متون کلاسیک وجود دارد، با آنچه در جبهه می‌بیند، زیاد فرق دارد. نتیجه این مشاهدات می‌شود کتاب «با سرودخوان جنگ، در خطه نام و ننگ» که کتابی نادیده گرفته‌شده، ولی زیاد خواندنی است.

این منتقد ادبی در ادامه گفت: کتاب «سه دیدار» زندگی‌نامه امام(ره) است و روحیه راهگشایی و باز کردن راه‌های تازه را در سلوک او در این تاثییر می‌بینیم. آن زمان چه فردی جسارت می‌کرد برای اولین‌بار داستان زندگی امام(ره) را بنویسد؟ تا این مدت هم بهترین کار او «سه دیدار» است. همه آثار نادر برای ما سخن دارد و می‌تواند چراغ راه باشد.

نادر یکی از سانسورشده‌های بزرگ چند سال تازه است

محمد غفاری نیز در این نشست او گفت: نادر یکی از سانسورشده‌های بزرگ چند سال تازه است. او قلمی صریح و اندیشمندانه دارد و متفکری است که از ابزار نوشتن منفعت گیری می‌کند؛ اما شخصیت مهم‌اش سانسور شده و فقط چهره فانتزی و سانتی‌مانتال با ادبیاتی شاعرانه از او می‌بینیم. بخشی از این سانسور به این علت بوده که صریح و مستقیم سخن بگویید می‌کرده و قسمت مهمی از جامعه ادبی او را نمی‌پذیرفتند و نادیده‌اش می‌گرفتند. علت دیگر کوتاهی امثال ماست که درمورد او آگاهی نداریم و کتاب‌هایش را نشناخته‌ایم.

غفاری درمورد علت اقبال به برخی از آثار نادر ابراهیمی فرمود:‌ جریان روبه رو هنگامی دید نمی‌تواند نادر را حذف کند، او را به چند کتاب محدود کردند؛ همانند «چهل نامه عاشقانه» و «عاشقانه‌ها» و «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم» و در نهایت «ابن مشغله» و «آتش بدون دود» و «مردی در تبعید ابدی». دیگر آثار او در صورت چاپ، خوانده نمی‌شد و فردی حاضر به انتشار کردن و فروش آن‌ها نبوده است. الان که کتاب‌های دیگرش تجدید چاپ شده است، با یک نادر دیگر روبه رو شده‌ایم که زیاد صریح سخن بگویید می‌کند. 

او گفت: او در سلوک شخصی به شدت منظم و مذهبی بوده است. این شخصیت که پیش از انقلاب، در فضای ادبیاتِ مرسوم آن زمان قلم می‌زده، هنگامی با شخصیت کاریزماتیک امام(ره) آشنا می‌شود، تبدیل به یک انقلابی شده و همان طور باقی می‌ماند و باورهای انقلابی و مذهبی در آثارش دیده می‌شود. 

این منتقد ادبی درمورد آثار نادر ابراهیمی گفت: «یک عاشقانه آرام» نادر شاعر و احساسی و فانتزی را معارفه می‌کند و بیشترین ذهنیت مخاطبان از شخصیت او به این صورت است. «ابوالمشاغل» و «مردی در تبعید ابدی» دو توانایی متفاوت از نادر است که دیده شده‌اند. «آتش بدون دود» به علت سخت‌خوانی و قطر زیادش مخاطبان حرفه‌ای را می‌طلبد. تا پیش از نوشتن «بر جاده‌های آبی سرخ» با این نادر اصلاً آشنا نبودیم. در این کتاب شخصیت ملی نادر را می‌بینیم که ایران متمدن اسلامی برایش مهم است و زیاد شفاف و با ادبیات داستانی ساده‌خوان، ولی در عین حال محکم، حرفش را می‌زند. 

نادیده‌های نادر ابراهیمی

غفاری درمورد دیگر کتاب نادیده نادر ابراهیمی اظهار کرد: کتاب بی‌نظیر دیگر ابراهیمی که اصلاً به آن دقت نشده و تجدید چاپ شده، «انقلاب ما به ما چه داد؟» نام دارد. در این کتاب با نادری روبه رو می‌شویم که نمی‌خواهد این‌بار داستان بنویسد و تصمیم دارد مستقیم در جواب نامه‌ای از دختری به نام فاطمه، برداشتش را از انقلاب اسلامی بنویسد. اینجا نادر پرچم متغیری را بالا می‌برد که همان جهاد تبیین است.

غفاری درمورد دیگر کتاب‌های کمتر مشهور نادر ابراهیمی گفت: او در همه حوزه‌هایی که به آن علاقه داشته، کاری خلق کرده و حرفش را زده است؛ برای مثالً در ژانر جنایی اثری دارد به اسم «انسان، جنایت و گمان» که داستانی کاملاً جنایی دارد. ابراهیمی در کتاب «فردا شکل امروز نیست» در قالب داستان مباحث انقلاب را نقل می‌کند. «سوفیانه‌ها و عارفانه‌ها» داستانی از مانفیست عرفانی اوست. کتاب «عاشقانه» روایتی از خانواده است. «غزل‌داستان‌های سال سپس» نیز کاملاً شاعرانه است و نثری شاعرانه دارد.

غفاری در آخر پافشاری کرد: کنشگران حوزه کتاب و ادبیات و علاقه‌مندان به انقلاب باید نادر را بازخوانی کنند. ۹۰ درصد شخصیت او را نشناخته‌ایم و همین علتشده که برچسب‌هایی به این شخصیت داخل کنیم. 

انتهای مطلب/