فرار مالیاتی دانه‌درشت‌ها چه مقدار است؟ – تجارت نیوز_خبررسان

به گزارش تجارت نیوز، در یک نظام مالیاتی سالم، انتظار می‌رود که همه به تناسب درآمدشان مالیات بدهند.

اما گزارش‌های رسمی مشخص می کند که در ایران، شرکت‌های بزرگ و ثروتمند مالیاتی به‌مراتب کمتر از آنچه باید می‌پردازند، در حالی که شرکت‌های کوچک‌تر زیاد تر بدون هیچ معافیتی، موظف‌اند مالیات کامل بدهند.

کارشناسان اعتقاد دارند این تفاوت آشکار، نه‌فقط یک اشکال فنی، بلکه یک قضیه جدی در عدل اجتماعی است.

قانون یکسان، نتیجه نابرابر

مطابق داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، شرکت‌های سودده در ایران باید ۲۵ درصد از سود خود را مالیات بدهند.

اما در عمل، بازدید‌ها مشخص می کند که بیشتر از ۵۰ درصد از ۲۰۰ شرکت سودده سرزمین، کمتر از ۱۰ درصد مالیات می‌پردازند.

مطابق اطلاعات حاضر در سال ۱۴۰۰، همین شرکت ها بیشتر از ۸۵۳ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داشته‌اند.

در روبه رو، تعداد بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک، چون به معافیت یا ترفندهای حسابداری دسترسی ندارند، مالیات را کامل پرداخت می‌کنند.

درواقع، هرچه شرکت بزرگ‌تر و پرنفوذتر باشد، زیاد تر از مزایای معافیت یا افت مالیات منفعت گیری می‌کند.

بازدید چرایی نابرابری مالیاتی

نابرابری مالیاتی، پیامد یک نظام معیوب نهادی است.

در نگاه نخست امکان پذیر این تفاوت در نرخ‌های مؤثر مالیاتی، تنها یک «مشکل اجرایی» به نظر برسد، اما عمق ماجرا به ساختارهای نهادی بازمی‌گردد.

شرکت‌های بزرگ طبق معمولً به شبکه‌ای از روابط، مشاوران مالی و نفوذ سیاسی مجهزند که به آن‌ها اجازه می‌دهد مالیات واقعی خود را افت دهند یا فرار کنند.

این در حالی است که کسب‌وکارهای کوچک، نه امکان مذاکره دارند، نه دسترسی به ترفندهای پیچیده حسابداری.

کارشناسان می‌گویند این حالت هزینه‌های گسترده اجتماعی در پی دارد.

فراتر از نارضایتی و بی‌اعتمادی عمومی، تداوم این حالت می‌تواند پیامدهای بلندمدتی برای گسترش اقتصادی سرزمین داشته باشد.

نظام مالیاتی ناعادلانه نه‌تنها به افت درآمدهای دولت می‌انجامد، بلکه انگیزه برای رشد رسمی و شفاف اقتصادی را نیز از بین می‌برد. در نتیجه، تعداد بسیاری از فعالان اقتصادی ترجیح خواهند داد در سایه بمانند، از ثبت رسمی اجتناب کنند و این، چرخه‌ای از ناکارآمدی و فرار مالیاتی را بازتولید می‌کند.

۳ راهکار جلوگیری از فرار مالیاتی

محمد صادقی، کارشناس اقتصادی، او گفت: متأسفانه در ایران تفاوت متلیات پرداختی بین افراد و شرکت ها کاملاً مشهود است. تعداد بسیاری از شرکت‌های بزرگ به دلایل قانونی یا فنی، توانایی این را دارند که نرخ مالیات مؤثر خود را به‌شدت افت دهند. اما شرکت‌های کوچک این چنین امکانی ندارند و دقیقاً همان چیزی را که قانون می‌گوید، پرداخت می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: مردم هنگامی می‌بینند شرکت‌های بزرگ با درآمدهای نجومی، مالیات نمی‌دهند، اما کارمندان و دیگر اقشار حقیقی و حقوقی باید مالیات پرداخت کنند، حس بی‌عدالتی می‌کنند. این بی‌اعتمادی در نهایت علتکاهش تمایل عمومی به پرداخت مالیات می‌شود.

او گفت: مالیات فقط یک عدد نیست، بلکه نشانه‌ای از شراکت در فراهم منافع عمومی است. هنگامی این شراکت ناعادلانه باشد، همدلی و مطمعن اجتماعی هم از بین می‌رود.

صادقی درمورد راه های اصلاح وضع حاضر اصرار کرد: اول باید معافیت‌های غیرهدفمند حذف شود. دوم، یک حداقل مالیات مؤثر برای همه شرکت‌ها تعیین شود تا هیچ شرکتی با هر مقدار سود، کمتر از آن حد مالیات ندهد. در کنار آن، باید اطلاعات مالی شرکت‌ها شفاف‌تر و در دسترس نهادهای نظارتی باشد.

منبع: فارس