تئاتری که فراموشم کرد؛ گله های ای از جنس سال ها سکوت_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، فرشاد(غلامرضا) پشتیبانی عضو هیات علمی و مدرس دانشگاه، کارگردان و طراح صحنه تئاتر؛ یادداشتی را در اختیار ما قرار داده که گله های‌هایِ هنرمندی با رویکردِ انسانی و هنری است. فردی که سال‌ها تلاش کرده و به تئاتر ایران خدمت رسانده، اما قدر ندیده است. این یادداشت را با هم می‌خوانیم تا احتمالا تلنگری باشد برای مسئولان فرهنگی و هنری سرزمین، تا قدر داشته‌های تئاتریِ این سرزمین را زیاد تر بدانند:

سال‌ها است در عرصه تئاتر این سرزمین نفس می‌کشم، درس می‌دهم، خلق می‌کنم و صحنه را زیسته‌ام. از سال ۱۳۷۰ که مطالعات و فعالیت جدی در حوزه هنر را اغاز کردم و از سال ۱۳۷۱ که به دانشگاه راه یافتم، هیچگاه از مسیر خود منحرف نشدم. آن سال‌ها، تئاتر در ایران به‌اختصاصی در شهرستان‌ها، آسان نبوده است. دهه ۷۰ و حتی ۸۰، تئاتر با کم‌ترین امکانات، بدون سالن‌های مناسب و با محدودترین منبع های شکل می‌گرفت. در تعداد بسیاری از شهرها، هنرمند باید از صفر همه چیز را بسازد؛ از دکور و نور تا حتی صحنه‌ای برای تمرین.

در همان سال‌ها، در شهر اراک و با همه این محدودیت‌ها، آموزشگاهی خصوصی در حوزه هنرهای نمایشی راه‌اندازی کردم؛ نه برای درآمد، بلکه برای جان‌بخشی به تئاتر شهرم. احتمالا کمتر فردی بداند که من، فرشاد پشتیبانی، اولین کسی بودم که در این چنین ساختاری، بلک‌باکسی جدا گانه طراحی و احداث کردم—سالن کوچکی که نه برای نمایش تجمل، بلکه برای تمرین و اجراهای جدی، ساده، و انسانی ساخته شده می بود. در این فضا، گروه‌های دو یا سه نفره جوان و مشتاق، آزادانه به اجرای تئاتر می‌پرداختند، بی‌آنکه اجاره‌ای پرداخت کنند. تئاتر، در آن‌جا زنده می بود، بی‌منت، بی‌تکلف، و برای مردم.

با این حال، سال‌ها است که می‌بینم تئاتر به جای آن‌که مسیر رشد توانایی‌گرایان و تلاشگران باشد، تبدیل به سکوی پرتاب عده‌ای خاص شده است. چندین دفعه دیده‌ام و شنیده‌ام که چطور برخی با کم‌ترین سابقه، تنها به واسطه نزدیکی با جریانات خاص یا آشنایی‌های پشت پرده، در رسانه‌ها برجسته خواهد شد، به راحتی نوبت اجرای سالن‌های دولتی را می‌گیرند و با پشتیبانی‌هایی که هیچ زمان شفاف نمی‌شود، مسیرشان هموار می‌شود. در حالی که هنرمندانی که سال‌ها با جان و دل در مسیر آموزش، اجرا، تشکیل وحضوردر جایگاه های گوناگون تلاش کرده‌اند، در حاشیه مانده‌اند؛ بدون دیده‌شدن، بدون پشتیبانی، و حتی گاه بدون حق اولیه اجرای آثارشان.

از نظر دیگر، سالن‌های خصوصی که وقتی احتمالا پناهی برای هنرمندان جدا گانه بودند، امروز با اجاره‌های سرسام‌آور، قراردادهای ناعادلانه، و نگاه تجاری‌محور، خود به مانعی تازه تبدیل شده‌اند. برای اجرای یک نمایش جدا گانه در یک سالن خصوصی، گروه‌ها باید ده‌ها میلیون هزینه کنند، بی‌آنکه تضمینی برای برگشت اندوخته یا حتی احترام به هنرمند وجود داشته باشد. در این شرایط، تئاتر نه به هنر، بلکه به کالایی لوکس برای عده‌ای خاص بدل شده است.

در زیاد تر کارهایم از جوانان جویای نامی منفعت گیری کردم که دلواپس، هراسان و دستپاچه قدم در مسیر دشوار هنرمند شدن گذاشته بودند. آن‌ها را نه تنها در کنار خود پذیرفتم، بلکه با همه وجود، توانایی و عشق، بدون دریافت هیچ هزینه‌ای، آموزش دادم و در اجراها شریک‌شان کردم. اما با وجود همه این سال‌ها تلاش، هیچ سازمانی، هیچ ارگانی، هیچ هنرمندی، و هیچ رسانه‌ای – نه چاپی و نه مجازی – در یکی دو دهه تازه به سراغم نیامد. نامی از من نبرد. در عوض، افرادی را بالا بردند و در بوق و کرنا کردند که نه توانایی داشتند و نه حتی فهمیدن درستی از هنر و هنرمند بودن. نتیجه‌اش پیدایش حباب‌هایی می بود که نه‌تنها بر بدنه هنر سرزمین افزودند، بلکه جایگاه حرفه‌ای تئاتر را هم تضعیف کردند.

به امید روزی که معیار دیده‌شدن، «حقیقت هنری» باشد، نه حاشیه‌سازی و رابطه‌محوری.

به امید حق، و به احترام انسانیت.

نویسنده: فرشاد پشتیبانی – عضو هیات علمی و مدرس دانشگاه، کارگردان و طراح صحنه تئاتر

———————————-

نگاهی به اسبق هنریِ غلامرضا(فرشاد) پشتیبانی

متولد ۱۳۴۸ (۱۹۶۹ میلادی)
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن
دارای مدرک کارشناسی نمایش – بازیگری و کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش
دیپلم نقشه‌کشی معماری – گیلان
لیسانس بازیگری – دانشگاه آزاد اسلامی اراک
فوق لیسانس کارگردانی نمایش – دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز
بیشتر از دو دهه تدریس در دانشگاه‌های گوناگون سرزمین از جمله: دانشگاه آزاد تنکابن، تهران مرکز، اراک، رامسر، صومعه‌سرا، لاهیجان و آران و بیدگل
تدریس در آموزشگاه‌های آزاد، فرهنگسراها و ورکشاپ‌های تخصصی در شهرهای گوناگون ایران

مسئولیت‌های اجرایی دانشگاهی:
مدیر گروه نمایش و گرافیک دانشگاه آزاد تنکابن
دبیر و داور جشنواره‌های متعدد دانشجویی و استانی
راهنمای بیشتر از ۷۰ آخر‌نامه کارشناسی و ارشد در حوزه تئاتر

مسئولیت‌های فرهنگی و هنری:
عضو هیئت انتخاب و قضاوت جشنواره‌های متعدد تئاتری در سطح ملی و استانی (تئاتر فجر، تئاتر دفاع مقدس، جشنواره‌های استانی گیلان، مازندران، مرکزی، کردستان و…)
مدیر اجرایی، منشی و دبیر انجمن نمایش استان مرکزی
مدیر آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی نقش‌آوران

توانایی طراحی و گرافیک:
طراح و سازنده تندیس‌های فرهنگی، اختصاصی‌نامه‌ها و طراحی صحنه مراسم‌های رسمی و جشنواره‌های ملی
طراحی صحنه برای بیشتر از ۲۰ مراسم رسمی و قرآنی
طراح صحنه و لباس چندین سریال و فیلم تلویزیونی از جمله «مرگ در سکوت» و «ایران من»

نمایشنامه‌نویسی:
نویسنده بیشتر از ۱۲ نمایشنامه شاخص از جمله:
«زیر باران باید»
«بی‌روزها عروسک»
«فقط به فاصله خوردن یک استکان چای بدون قند»
«خون خانه زنان»
«اگر پستچی نمی‌آمد» (انتشار شده)
«استتار با طعم مربای خرمگس» (در دست چاپ)

کارگردانی و طراحی صحنه:
کارگردان بیشتر از ۳۰ تاثییر نمایشی از نویسندگان داخلی و خارجی همانند شکسپیر، ایبسن، بیضایی، لورکا و …
طراحی صحنه برای نمایش‌هایی از کارگردانان نقل همانند کیومرث پوراحمد، حسین مسافر اغاز و محمد حیدری

بازیگری و فیلم‌سازی:
بازیگر چند نمایش در جشنواره‌های استانی
نویسنده و کارگردان فیلم‌های مختصر و نیمه‌بلند از جمله «اکسیژن به توان…» و «من…»

افتخارات و جوایز:
رتبه اول و دوم در کارگردانی و طراحی صحنه در جشنواره‌های تئاتر دفاع مقدس، دانشجویی و استانی.
دیپلم افتخار و تقدیر برای عروسک‌گردانی و طراحی صحنه در رویدادهای گوناگون.
مقام اول طراحی ماکت (فرودگاه ناکازاکی) در هنرستان‌های استان گیلان

حوزه‌های پژوهشی:
تأثیر روانشناسی در معماری
زبان جهانی تئاتر
تحلیل تأثیر دانشگاه آزاد بر تئاتر شهرستان‌ها
استاد داور و راهنمای علمی بیشتر از ۷۰ آخر‌نامه

انتهای مطلب/