GPS به پایتخت برگشت، اما شمال‌غرب هم چنان در تاریکی سیگنال_خبررسان

با گذشت بیشتر از یک ماه از اغاز اختلالات گسترده و بی‌سابقه در سامانه‌های موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در سراسر ایران، تازه ترین داده‌های انتشار شده از وب‌سایت تخصصی GPSJAM.org حاکی از برگشت حالت به حالت عادی در قسمت‌های وسیعی از سرزمین است. این اختلالات که در هفته‌های تازه نگرانی‌های بسیاری را در بین کاربران و صنایع گوناگون به وجود آورده می بود، اکنون در تعداد بسیاری از مناطق فروکش کرده است. با این حال، بازدید دقیق‌تر نقشه‌های پایش مشخص می کند که منطقه شمال‌غرب سرزمین هم چنان به طور مداوم در حالت هشدار بالا و با تداخل قابل دقت سیگنال‌های GPS دست و پنجه نرم می‌کند. این تفاوت منطقه‌ای، سوال‌هایی را در رابطه ماهیت و منشأ این اختلالات نقل می‌سازد که نیازمند بازدید عمیق‌تر است.

به گزارش سرویس داخلی رسانه اخبار فناوری تکنا، بر پایه نقشه به‌روزرسانی شده اطلاعات پایش اختلالات GPS تا امروز، شنبه ۲۸ تیرماه، تقریباً همه نقاطی که در روزهای قبل با تداخل شدید GPS روبه رو بودند، اکنون به حالت عادی بازگشته‌اند. این مناطق شامل پایتخت، تهران، و شهرهای مهمی همچون البرز، قم، ساوه، کاشان، و بندرعباس در جنوب سرزمین خواهد شد. حتی برخی مناطق دریایی خلیج فارس که پیش‌تر گزارش‌هایی از اختلال در ناوبری آن‌ها انتشار شده می بود، اکنون حالت پایداری را توانایی می‌کنند. نشانگر سبز در نقشه جهانی تداخل، بیانگر آن است که مقدار اختلال در این نواحی به زیر ۲ درصد افت یافته است که عملاً به معنی کارکرد طبیعی و بدون مشکل سامانه‌های موقعیت‌یاب برای کاربران عادی است.

در روبه رو این بهبود گسترده، مناطقی خاص در شمال‌غرب سرزمین هم چنان با چالش‌های جدی روبه رو می باشند. شهرهایی نظیر اهر، ورزقان، جلفا، ماکو، بستان‌آباد، و قسمت‌های شمالی تبریز در نقشه پایش با رنگ قرمز اشکار شده‌اند. این رنگ نماد تداخل سیگنال GPS بیشتر از ۱۰ درصد است که نشان‌دهنده اختلال جدی و مداوم در کارکرد سامانه‌های موقعیت‌یاب در این نواحی است. مسئله قابل تأمل این است که این تمرکز جغرافیایی اختلالات، از روزهای قبل نیز ثابت مانده و به نظر می‌رسد که علت آن فراتر از یک اختلال گذرا یا فنی ساده باشد. این حالت، دقت را به نوار مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق، ترکیه، و جمهوری آذربایجان معطوف می‌کند که در روزهای تازه به طور مداوم تحت تأثیر این تداخلات قرار گرفته‌اند.

در اوج اختلالات GPS در هفته‌های قبل، شهروندان و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی گزارش‌های بسیاری از پیامدهای عملی این حالت انتشار کرده بودند. این گزارش‌ها شامل اختلال در کارکرد موقعیت‌یاب خودروها و سرویس‌های تاکسی اینترنتی، از کار افتادن نقشه‌های مسیر‌یاب پرکاربرد همانند Google Maps و Waze، و حتی مشکلات جدی در ناوبری دریایی در قسمت‌های جنوبی سرزمین می‌شد. این مسائل به طور مستقیم بر عبور و مرور روزمره شهروندان تأثیر گذاشته و علتسردرگمی و اتلاف زمان تعداد بسیاری شده می بود. هرچند امروز قسمت عمده‌ای از این مشکلات در مناطق مرکزی و جنوبی رفع شده است، اما تداوم اختلال در شمال‌غرب سرزمین هم چنان می‌تواند پیامدهای قابل توجهی داشته باشد.

تداوم اختلال در مناطق خاصی از شمال‌غرب سرزمین می‌تواند نگرانی‌های جدی را برای قسمت‌های حیاتی و حساس تشکیل کند. صنایعی همانند لجستیک و حمل‌ونقل که به دقت موقعیت‌یابی وابسته می باشند، امکان پذیر با چالش‌های عملیاتی روبه رو شوند. این چنین، قسمت نظامی، کشاورزی دقیق که از GPS برای بهینه‌سازی فعالیت‌ها منفعت گیری می‌کند، و حمل‌ونقل هوایی محلی در این مناطق، همه انها می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند. این اختلالات مداوم، علاوه بر تشکیل تأخیر و افزایش هزینه‌ها، می‌تواند به افت کارایی و حتی ابراز حوادث در این قسمت‌ها منجر شود، که نیازمند دقت سریع و راه‌حل‌های پایدار است.

تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ مقام رسمی در ایران درمورد منشأ دقیق این اختلالات یا دلایل پشت پرده آن توضیح شفاف و جامعی اراعه نکرده است. تنها چند مصاحبه پراکنده با کارشناسان و مسئولان انتشار شده که زیاد تر بر لزوم جایگزینی سیستم چینی بیدو (Beidou) به جای GPS در سرزمین پافشاری داشته‌اند. با این حال، کارشناسان حوزه فناوری بر این باورند که این چنین جایگزینی تأثیر خاصی در کارکرد پهپادها و ریزپرنده‌ها نخواهد داشت و نمی‌تواند به گفتن راه‌حل مستقیم برای از بین بردن اختلالات جاری برداشت شود. فقدان جواب شفاف، نبوده است خبر‌رسانی عمومی و الگوی جغرافیایی تکرارشونده اختلالات، همه انها حکایت از این دارند که اختلال GPS در سرزمین امکان پذیر ادامه دار شود و فقطً یک مشکل فنی سراسری و گذرا نیست.