فریاد پلتفرم ها بر سر سند تسهیم درآمد و سکوت در برابر حقوق مخاطب_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، پلتفرم‌های داخلی این روزها بیشتر از آن‌که خود را مسئول پاسخگویی به مخاطبان بدانند، نسبت به سند تسهیم درآمد متمرکز شده‌اند. اعتراض‌ها به تبلیغات بی‌رویه، آگهی‌های نهان درون‌برنامه‌ای و پلن‌های گران‌قیمت اشتراک، یا بی‌جواب مانده یا با توجیهاتی همراه شده که مخاطب را از دایره‌ دقت حذف می‌کند.

در روزهایی که تبلیغات بی‌رویه و اجباری در پلتفرم‌های نمایش خانگی، به یکی از دغدغه‌های جدی مخاطبان بدل شده، سکوت پلتفرم‌ها و نهادهای ناظر هم چنان ادامه دارد. کاربران در معرض تبلیغات آغازین، بین‌برنامه و بیلبوردهای جعلی قرار می‌گیرند؛ اما به‌رغم اعتراض‌های رسانه‌ای، حمایتمؤثری از حقوق مصرف‌کنندگان صورت نگرفته است.

این در حالی است که چندی پیش، با تصویب مصوبه شورای عالی فضای مجازی درمورد سیاست‌های تعرفه‌گذاری ترافیک شبکه و تسهیم درآمد محتوا، ناظر عکس العمل تند و هماهنگ پلتفرم‌ها بودیم. آن‌ها به‌شدت در فضای مجازی، خواستار بازنگری در این مصوبه شدند؛ اما هنگامی نوبت به حمایتاز کاربران می‌رسد، نه تنها صدایی شنیده نمی‌شود، بلکه در عمل، شرایط به سود پلتفرم‌ها و به زیان مخاطب تحول می‌کند.

مثالاش راه‌اندازی «پلن‌های اشتراک بدون تبلیغ» است که به‌جای حذف تبلیغات برای همه کاربران، هزینه‌ی اضافی از مخاطب دریافت می‌کند. فیلیمو پیشگام این مدل می بود و اکنون دیگر پلتفرم‌ها نیز تصمیم دارند این روش را در پیش بگیرند. آن هم بدون هیچ حمایتی از حقوق کاربرانی که توان پرداخت هزینه‌های بالا را ندارند.

انجمن وی‌اودی‌ها که وعده داده می بود پیگیر حقوق مخاطب باشد، تا بحال واکنشی درخور نداشته است. درحالی‌که نوشته تسهیم درآمد از ترافیک اینترنت کاربران، درآمد هنگفتی را نصیب پلتفرم‌ها می‌کند، سوال اینجاست: چرا با وجود این چنین امتیازهایی، قیمت اشتراک هم چنان بالاست؟ چرا هم از کاربران پول دریافت می‌شود و هم از اپراتورها؟

بر پایه مصوبه یادشده، بخشی از درآمد حاصل از مصرف اینترنت کاربران باید بین تولیدکنندگان محتوا و پلتفرم‌ها تقسیم شود. این عمل که در اصل می‌توانست به افت هزینه برای مخاطبان منجر شود، اکنون تنها به افزایش درآمد پلتفرم‌ها بدل شده و مخاطب، بی‌دفاع باقی مانده است.

در این بین، قیاس‌ای با پلتفرم‌های جهانی هم دلنشین دقت است. در سرویس‌هایی همانند HBO Max، نتفلیکس یا دیزنی‌پلاس، پلن‌های دارای تبلیغ با قیمت ارزان‌تری اراعه می‌شود و کاربران امکان انتخاب دارند. به‌طور مثال، پلن پایه‌ی دارای آگهی HBO Max ده دلار است، درحالی‌که پلن بدون تبلیغ، هفده دلار هزینه دارد؛ تفاوتی نزدیک به ۷۰ درصد. در فیلیمو، پلن بدون تبلیغ ۳۳۸ هزار تومان است که ۷۱ درصد گران‌تر از پلن معمولی است. اما در اینجا، برخلاف نسخه‌ی دارای آگهی که امکان پرداخت قسطی دارد، کاربران باید همه مبلغ را یک‌جا پرداخت کنند.

این مدل کسب‌وکار، نه‌تنها به استانداردهای جهانی نزدیک نیست، بلکه حتی با روح عدل مصرف‌کننده در تضاد است. برای نمونه، پلتفرم نوظهور «استارنت» از ابتدا دو مدل اشتراک را معارفه کرده می بود: رایگان با تبلیغ، و اشتراک‌دار بدون تبلیغ. اما اکنون حتی همین قولها هم با الگوگیری از مدل فیلیمو، در معرض تحول قرار گرفته‌اند.

به نظر می‌رسد اگر نظارتی قوی از سوی نهادهای ذی‌ربط ـ همانند ساترا ـ صورت نگیرد، این رفتارها به‌مرور به بدعتی ناپسند بدل خواهد شد. انجمن‌های صنفی و حتی کمیسیون فرهنگی مجلس نیز باید به این نوشته ورود کنند؛ همان گونه که در مسائل جزئی‌تر حوزه فرهنگ حساسیت نشان داده‌اند. نباید فراموش کرد که نمایش‌خانگی، با مخاطب عام و حقوق مالی و معنوی او ارتباط دارد و این چنین فضایی، نیازمند نظارت دقیق‌تر است.

تا این لحظه، نه پلتفرم‌ها، نه ساترا و نه حتی انجمن وی‌اودی‌ها به این روال اعتراض یا عکس العمل جدی نشان نداده‌اند. اما اگر قرار است فضای رسانه‌ای سرزمین بر پایه استانداردهای حرفه‌ای تنظیم شود، باید صدای مخاطب نیز شنیده شود و حقوق او در برتری قرار گیرد.

انتهای مطلب/