ارتباط چشمی چیست + نکات طلایی

ارتباط چشمی، پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی، نقشی اساسی در تعاملات اجتماعی و ارتباطات بین‌فردی ایفا می‌کند. این عمل ظاهراً ساده، حاوی پیام‌های عمیق و متنوعی است که می‌تواند بر درک، اعتماد، و صمیمیت ما با دیگران تأثیر بسزایی بگذارد. در این مقاله، به بررسی جامع ارتباط چشمی و جنبه‌های مختلف آن خواهیم پرداخت.

از بدو تولد، چشم‌ها به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط با دنیای اطراف عمل می‌کنند. نوزادان با نگاه کردن به چهره مراقبان خود، احساس امنیت و آرامش می‌کنند. با گذشت زمان، این ارتباط چشمی تکامل یافته و به عنصری حیاتی در روابط اجتماعی تبدیل می‌شود. تماس چشمی نه تنها به انتقال اطلاعات کمک می‌کند، بلکه احساسات، نیت‌ها و باورهای ما را نیز آشکار می‌سازد. تحقیقات نشان داده است که ارتباط چشمی ناکافی یا نامناسب می‌تواند منجر به سوءتفاهم، بی‌اعتمادی و حتی طرد اجتماعی شود. از سوی دیگر، ارتباط چشمی موثر می‌تواند روابط را تقویت کرده و حس نزدیکی و صمیمیت را افزایش دهد. با شرکت در کلاس فن بیان شیراز، مهارت های فن بیان خود را ارتقا دهید.

انواع ارتباط چشمی

برای اینکه با چشمان خود تاثیر بیشتری روی افراد بگذاریم، باید انواع  ارتباط چشمی را یاد بگیریم. چشم‌ها دریچه روح ما هستند. پس لطفا تاثیر آن‌ها در کیفیت ارتباطات خود را دست کم نگیرید.

•  تماس چشمی

تماس چشمی در ارتباطات بسیار موثر است. خیلی از اوقات ما  چشم طرف مقابل خیره می شویم و بعد از آن ارتباط چشمی را قطع می کنیم. قطع  این ارتباط نیز پیامی را به دیگران ارسال می کند. خیره شدن پیوسته به دیگران و قطع کامل  این ارتباط مطلوب و خوشایند نیست. یکی از بهترین تماس های چشمی این است که  به طور دائمی  ارتباط چشمی خود را قطع و وصل کنیم. طوری که طرف مقابل نه از توجه بیش از حد ما معذب شود و نه احساس بی‌ارزشی کند!

چشم قسمتی از مغز است که با استخوان پوشیده نشده است.  بخش زیادی از پیام های غیر کلامی مااز طریق  چشمها ارسال و دریافت می شود. بنابراین  بخش مهمی از آموزش های زبان بدن به آموزش های ارتباط چشمی  اختصاص پیدا خواهند کرد.

• خیره شدن به طرف مقابل

زل زدن و خیره شدن  نوع دیگری از  ارتباط چشمی است که ما  برای مدت زیاد روی صورت و چشم های طرف مقابل ثابت و متمرکز می شویم. تمرکز به چشم های طرف مقابل در روابط عاشقانه به شریک عاطفی به معنای دوست داشتن و عشق تفسیر می شود. در روابط دیگر در محل کار و مکان های دیگر به دیگران، می تواند به عنوان نوعی رفتار  تهاجمی تعریف شود. طوری که نگاه خیره ما معنای اعتراض، خشم به رفتار و گفتار طرف مقابل پیدا کند. خیره شدن ثابت به صورت و چشمان طرف مقابل در روابط عادی، قدرت متقاعد سازی ما را تا حد زیادی کاهش خواهد داد. زیرا با خیره شدن، ما یک رفتار اعتراض آمیز به فرد مقابل ارسال کرده  و فردی که در مقابل ما قرار دارد این رفتار دفاعی را به خود می گیرد.

اهمیت ارتباط چشمی در سخنرانی عمومی

راهکارهای متعددی برای تبدیل‌شدن به یک سخنران عمومی عالی وجود دارد. می‌توان با احساسات مخاطب همراه شد، با لحن قاطع حرف زد یا حتی صرفا از کاریزمای طبیعی خود بهره گرفت، مانند استیو جابز یا ریچارد برنسون. آن‌چه در همه شرایط تأثیرگذار خواهد بود، ارتباط چشمی یا تماس چشمی است. اکثر سخنرانان عمومی به دلایل مختلف از ارتباط چشمی بهره می‌گیرند.

بااین‌وجود، اگر دست‌پاچه شده یا عادت به سخنرانی عمومی نداشته باشید، نگاه‌کردن به چشم‌های مخاطب، دشوار خواهد بود. در ادامه، به ۵ راهکار ساده و کوتاه برای برقرارکردن ارتباط چشمی با مخاطب در سخنرانی عمومی، توجه کنید.

۱. قبل از حرف‌زدن، مکث کرده و با مخاطب ارتباط برقرار کنید

در ابتدای ارائه مطلب، حتی قبل از شروع صحبت، مکث کنید. لحظه‌ای را صرف ایجاد ارتباط با مخاطب کنید. ابتدا، مطمئن و چهارشانه روی صحنه و در برابر مخاطبان، بایستید؛ سپس، سر خود را از چپ به راست بچرخانید و بعد به وسط بازگردید؛ جایی که مخاطبان نشسته‌اند. یک لحظه مکث به شما اجازه خواهد داد تا مخاطبان خود را ببینید، با آن‌ها ارتباط برقرار کنید و قبل از شروع سخنرانی، موقعیت خود را پیدا کنید.

۲. یکی از مخاطبان را انتخاب کرده و تماس چشمی با او را به مدت ۳ تا ۵ ثانیه حفظ کنید

اغلب اوقات سخنرانان، زیادی به یک شخص نگاه می‌کنند. این کار، مخاطب را معذب خواهد کرد چراکه احساس تمایز در او پدید خواهد آمد. در نتیجه، یک شخص را انتخاب کنید، تماس چشمی با او را به مدت ۳ تا ۵ ثانیه حفظ کنید و سپس شخصی دیگر را در میان مخاطبان پیدا کنید. شاید از خود بپرسید چرا ۳ تا ۵ ثانیه؟ اکثرا تمام‌کردن یک جمله یا تکمیل یک نکته در طول این بازه زمانی انجام می‌گیرد.

۳. به مسیر نگاه خود در انتهای جملات، توجه کنید

برخی سخنرانان هنگام نزدیک‌شدن به انتهای جمله خود، به‌جای مخاطب، به بالا، پایین یا طرفین نگاه می‌کنند. شاید دلیل این کار، فرصت‌یافتن برای نگاه‌کردن به یادداشت یا فکرکردن به نکته بعدی باشد. دفعه بعد که با یکی حرف می‌زنید، دقت کنید که آیا قطع ارتباط چشمی برای شما نیز اتفاق می‌افتد یا خیر. اگر متوجه شوید که شما نیز قبل از اتمام جمله، تماس چشمی را قطع می‌کنید، تلاش کنید تا ابتدا جمله را تمام کنید و بعد، ارتباط چشمی را قطع کرده و به یادداشت‌هایتان نگاه کنید؛ سپس جمله بعدی را آغاز نمایید.

۴. تمرین و تکرار

 تقویت مهارتی بزرگ مانند برقرارکردن ارتباط چشمی، به‌ویژه اگر به این کار عادت نداشته باشید، چالش‌برانگیز خواهد بود. برای تمرینِ این مهارت باید هر دفعه که با مخاطب حرف می‌زنید، با او تماس چشمی برقرار کنید. در خانه، محل کار یا حتی مغازه خواروبارفروشی به تمرین این مهارت بپردازید.

۵. چه‌زمانی باید قوانین را شکست

گاهی برقرارکردن تماس چشمی با شخصی خاص، او را آسیب‌پذیر و معذب می‌سازد یا این‌که حس می‌کند به او بی‌احترامی کرده‌اید. ارتباط چشمی در برخی فرهنگ‌ها، توهین‌آمیز به شمار می‌رود. برای مثال، در فرهنگ‌های آسیایی، برقرارکردن ارتباط چشمی با مافوق یا بزرگ‌تر، نشانه بی‌احترامی است. اگر احساس می‌کنید مخاطب شما، معذب است، احترام بگذارید و وقار خود را حفظ کنید؛ سراغِ مخاطب بعدی بروید و فردی را انتخاب کنید که به استقبال تماس چشمی می‌آید.

شاید نگاه‌کردن به چشم‌های دیگران این حس را به شما بدهد که به آن‌ها خیره شده‌اید، اما چنین نیست. برقراری ارتباط چشمی، قاطعیت و همدردی شما را افزایش می‌دهد زیرا نظر خود را ابراز کرده و سپس به چهره مخاطبان نگاه می‌کنید تا واکنش آن‌ها را ببینید.

تمرین کافی برای تقویت این مهارت بزرگ، برقرارکردن تماس چشمی را به الگوی رفتاری تبدیل خواهد کرد که تأثیری مثبت بر همه بخش‌های زندگی می‌گذارد.

اگر هنگام سخنرانی دست‌پاچه می‌شوید، تقوی ت مهارت برقراری ارتباط چشمی، سرعت حرف‌زدن شما را کاهش خواهد داد تا در جلسات بعدی، با اعتمادبه‌نفس بیشتری به سخنرانی بپردازید.

اگر نکات را یک‌جا رعایت کنید، متوجه بروز تفاوتی بزرگ در سخنرانی خواهید شد. اعتمادبه‌نفس و تمرکز، افزایش و سرعت ارائه مطلب، کاهش خواهد یافت. در نهایت، قدرت متقاعد سازی مخاطب را به دست خواهید آورد. مدرک؟ هر زمان که استیو جابز وارد صحنه رویداد سالانه اپل می‌شد، ارزش سهام اپل نیز افزایش می‌یافت.

تمرین‌هایی برای بهبود مهارت ارتباط چشمی

خوشبختانه، مهارت ارتباط چشمی، قابل یادگیری و تقویت است. با انجام تمرین‌های ساده، می‌توانیم به تدریج اعتماد به نفس خود را در این زمینه افزایش دهیم. در اینجا، چند تمرین کاربردی ارائه می‌شود:

• تمرین آینه: در مقابل آینه بایستید و به چشمان خود نگاه کنید. سعی کنید احساسات مختلف را در چهره خود ایجاد کنید و به تغییرات در چشمان خود توجه کنید.
• تمرین گفتگو با دوستان: در هنگام گفتگو با دوستان یا اعضای خانواده، به طور آگاهانه به چشمان آن‌ها نگاه کنید. سعی کنید مدت زمان تماس چشمی مناسب را حفظ کنید.
• تمرین در موقعیت‌های اجتماعی: در جمع‌های کوچک، سعی کنید با افراد مختلف ارتباط چشمی برقرار کنید. لبخند بزنید و با لحنی دوستانه صحبت کنید. به یاد داشته باشید که تمرین و مداومت، کلید موفقیت در هر مهارتی است. با صرف زمان و تلاش کافی، می‌توانید به یک ارتباط‌گر ماهر تبدیل شوید و از مزایای بی‌شمار ارتباط چشمی قوی بهره‌مند شوید.

به موازات تقویت ارتباط چشمی، نباید از اهمیت زبان بدن غافل شد. برای درک بهتر از تاثیر حرکات و اشارات غیرکلامی در روابط، پیشنهاد می‌کنیم مقاله “تاثیر زبان بدن در روابط” را مطالعه کنید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا پیام‌های غیرکلامی خود را بهینه‌سازی کرده و درک بهتری از زبان بدن دیگران داشته باشید.

علاوه بر این، ارتباط چشمی ارتباط نزدیکی با اعتماد به نفس دارد. هرچه اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید با دیگران تماس چشمی مطمئن برقرار کنید. برای تقویت اعتماد به نفس خود، می‌توانید از راهکارهای مختلفی استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله “افزایش اعتماد به نفس” را مطالعه کنید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با شناخت نقاط قوت و ضعف خود، گام‌های موثری در جهت افزایش اعتماد به نفس خود بردارید.

ارتباط چشمی و تاثیر آن در انتقال احساسات و عواطف

ارتباط چشمی، پلی ارتباطی بین دو فرد، نه تنها کلمات را منتقل می‌کند، بلکه دریچه‌ای به سوی احساسات و عواطف پنهان است. نگاه‌ها می‌توانند بیانگر شادی، غم، ترس، تعجب، یا حتی خشم باشند. این تبادل غیرکلامی اطلاعات، به ویژه در مواقعی که کلمات قاصر از بیان احساسات هستند، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. تماس چشمی در برقراری صمیمیت و اعتماد بین افراد بسیار مؤثر است. زمانی که فردی با نگاه خود به شما توجه نشان می‌دهد، احساس ارزشمندی و درک شدن در شما تقویت می‌شود.

نقش ارتباط چشمی در تشخیص دروغ

از دیرباز، ارتباط چشمی به عنوان یکی از شاخص‌های تشخیص دروغ مورد توجه بوده است. اگرچه نمی‌توان به طور قطع ادعا کرد که پرهیز از ارتباط چشمی همواره نشانه‌ی دروغگویی است، اما مطالعات نشان می‌دهند که افراد دروغگو تمایل کمتری به برقراری تماس چشمی دارند. این امر می‌تواند ناشی از اضطراب و استرسی باشد که در هنگام فریب دادن فرد مقابل تجربه می‌کنند. البته باید به این نکته توجه داشت که عوامل دیگری نظیر تفاوت‌های فرهنگی و شخصیتی نیز می‌توانند بر رفتار فرد در هنگام تماس چشمی تاثیر بگذارند. بنابراین، قضاوت صرف بر اساس ارتباط چشمی می‌تواند گمراه‌کننده باشد.

تأثیر فرهنگ بر ارتباط چشمی

نحوه استفاده از تماس چشمی در جوامع مختلف، ریشه در فرهنگ آن جامعه دارد. در برخی فرهنگ‌ها، ارتباط چشمی مستقیم و طولانی، نشانه‌ی احترام و توجه است، در حالی که در برخی دیگر، این رفتار می‌تواند بی‌ادبانه و گستاخانه تلقی شود. به عنوان مثال، در فرهنگ‌های آسیایی، معمولاً افراد هنگام صحبت با افراد مسن‌تر یا دارای مقام بالاتر، از ارتباط چشمی مستقیم اجتناب می‌کنند. آگاهی از این تفاوت‌های فرهنگی، به ویژه در تعاملات بین‌المللی، برای جلوگیری از سوءتفاهمات ضروری است. ارتباط چشمی نامناسب می‌تواند منجر به برداشت‌های نادرست و حتی آسیب به روابط بین‌فردی شود.

مهارت‌های بهبود ارتباط چشمی

برخی افراد به طور طبیعی در برقراری ارتباط چشمی ماهرتر هستند، اما این مهارت قابل یادگیری و تقویت است. یکی از راهکارهای مؤثر، تمرین آگاهانه در طول مکالمات روزمره است. سعی کنید هنگام صحبت کردن با دیگران، به چشمان آن‌ها نگاه کنید و به رنگ و حالت آن‌ها توجه کنید. همچنین می‌توانید با تمرین جلوی آینه، حالت‌های مختلف چهره خود را در هنگام تماس چشمی مشاهده کنید. به یاد داشته باشید که هدف از ارتباط چشمی، برقراری ارتباط صمیمانه و همدلانه با فرد مقابل است، نه زل زدن خیره و ناراحت‌کننده. یک تماس چشمی راحت و طبیعی، می‌تواند به ایجاد فضایی مثبت و مؤثر در تعاملات شما کمک کند.

ارتباط چشمی و زبان بدن

ارتباط چشمی تنها بخشی از یک مجموعه بزرگتر به نام زبان بدن است. حالت چهره، حرکات دست‌ها و وضعیت بدن نیز در انتقال پیام نقش مهمی ایفا می‌کنند. هماهنگی بین ارتباط چشمی و سایر عناصر زبان بدن، اثربخشی پیام را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، لبخند زدن در هنگام تماس چشمی، می‌تواند صمیمیت و خوش‌رویی شما را به فرد مقابل منتقل کند. در مقابل، اخم کردن در هنگام ارتباط چشمی، می‌تواند نشانه‌ی نارضایتی و عصبانیت باشد. بنابراین، برای برقراری ارتباط مؤثر، باید به تمام جنبه‌های زبان بدن خود توجه داشته باشید.

اهمیت ارتباط چشمی در محیط کار

در محیط کار، ارتباط چشمی می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اعتماد، تقویت روابط و افزایش بهره‌وری ایفا کند. برقراری تماس چشمی با همکاران و مدیران، نشانه‌ی احترام و توجه به آن‌ها است. همچنین، ارتباط چشمی مناسب در جلسات و مذاکرات، می‌تواند به شما کمک کند تا ایده‌های خود را به طور مؤثرتری ارائه دهید و دیگران را متقاعد سازید. مدیرانی که ارتباط چشمی قوی دارند، معمولاً بهتر می‌توانند با کارکنان خود ارتباط برقرار کنند و آن‌ها را برای رسیدن به اهداف سازمان تشویق کنند. تماس چشمی در مصاحبه‌های شغلی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. داوطلبانی که می‌توانند به طور مؤثر با مصاحبه‌کنندگان ارتباط چشمی برقرار کنند، شانس بیشتری برای موفقیت در مصاحبه دارند.

ارتباط چشمی و اختلالات روانشناختی

برخی اختلالات روانشناختی می‌توانند بر نحوه برقراری ارتباط چشمی تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در برقراری تماس چشمی با مشکل مواجه هستند. این امر می‌تواند ناشی از حساسیت بیش از حد به محرک‌های حسی یا دشواری در درک و تفسیر نشانه‌های غیرکلامی باشد. همچنین، افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است از ارتباط چشمی اجتناب کنند، زیرا احساس می‌کنند که مورد قضاوت و ارزیابی قرار می‌گیرند. درک این تفاوت‌ها و ارائه حمایت مناسب، برای کمک به این افراد در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران ضروری است. ارتباط چشمی درمانی، به این افراد کمک می کند تا به تدریج با تماس چشمی راحت تر باشند.

دوره افلاین فن بیان

دوره افلاین فن بیان آکادمی صابر زارعی، به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های فن بیان خود را به طور کامل ارتقا دهید. این دوره با استفاده از جدیدترین روش های آموزشی و با پشتیبانی دائم، به شما کمک می‌کند تا در هر کجا که هستید، بتوانید به راحتی فن بیان خود را تقویت کنید.

سرفصل‌های کلاس آفلاین فن بیان

• آشنایی با مبانی فن بیان
• اصول شنوندگی و ادراک
• زبان بدن و اعتماد به نفس
• مهارت های گفتگو، تولید محتوا و سخنرانی
• لحن، بیان رسا و کنترل لهجه
• بداهه گویی، تقویت هوش کلامی و حاضر جوابی
• قصه‌گویی و خاطره‌گویی
• صداسازی و کنترل تپق
• کنترل ترس از سخنرانی

آکادمی فن بیان صابر زارعی در شیراز، با ارائه‌ی تخصصی‌ترین آموزش‌های فن بیان، همراه شماست تا مهارت‌های کلامی و ارتباطی خود را از صفر تا صد تقویت کنید.

روش های  برقراری  ارتباط چشمی موثر

خب، حالا به نظرتان چطور می‌شود یک ارتباط چشمی موثر و خوب داشت؟ یعنی بدانیم که چه زمانی باید در چشم‌های طرف مقابل نگاه کرده و چه زمانی نگاهمان را بدزدیم. بدانیم نوع نگاهمان در موقعیت‌های مختلف چگونه باشد. بدانیم یک نگاه مستقیم و عمیق در چه زمانی بیشترین تاثیرگذاری را خواهد داشت؟ در ادامه این مقاله روش‌های برقراری ارتباط چشمی به شکلی موثر را مورد بررسی قرار داده‌ایم. اما قبل از آن می‌خواهم یک دوره آموزشی موثر و مفید را به شما معرفی کنم. برای اینکه شما با مهارت زبان بدن و ارتباط چشمی آشنا بشوید، برایتان یک دوره بی نظیر آماده کرده ایم که با شرکت در این دوره می توانید روی خودتان سرمایه گذاری کنید. “دوره آموزشی زبان بدن قدرتمند” تنها بخشی از دوره ثروت سازی با کلام محسوب شده و قیمت کاملا مناسبی دارد. اما مانند یک دوست یا استاد راهنما دست شما را گرفته و در مسیر یادگیری تکنیک‌های زبان بدن و ارتباط چشمی، راهنماییتان می‌کند.

• شرکت در جمع های چند نفره

برای اینکه ارتباط چشمی شما تقویت شود، می توانید در جمع های زیاد قرار بگیرید و سعی کنید با تمامی افراد داخل جمع،  تماس چشمی  برقرار کنید. این کار باعث می شود علاوه بر اینکه به رفتار دیگران توجه می کنید، مورد توجه دیگران نیز قرار بگیرید و  این مهارت را در خودتان تقویت کنید.

• صحبت های دو نفره

در جمع های دو نفره دوستانه و عاشقانه سعی کنید برای ارتباط بهتر در چشمان یکدیگر خیره شوید. این کار در صحبت های دو نفره کمی سخت و ترسناک است. برای اینکه از احساسات نامناسب جلوگیری کنید بهتر است نهایتا هر پنج ثانیه نگاهتان را به سمتی دیگر بچرخانید.

• گوش دادن

وقتی در مکالمه ای در حال صحبت کردن  هستید به عنوان یک شنونده  هستید، از زل زدن به فرد مقابل جلوگیری کنید. در این مکالمه می توانید ارتباط چشمی خود را میان چشم چپ، چشم راست و دهان جابجا کنید. در این مکالمه نشان دادن مخالف و موافق بودن نظر، می تواند در این مکالمه مفید باشد.

• تمرین جهت درک بهتر ارتباط چشمی

برای این تمرین ابتدا به صورت دو به دو در فاصله ی  کمی از طرف مقابل بنشینید. بعد از آن به چشمان طرف مقابل خود نگاه کرده و حدس بزنید که به کجا نگاه می کند. هنگامی که نگاه فرد رو به بالا است، متوجه خواهید شد که به دهان و چانه شما نگاه می کند. تغییر جهت چشمان طرف مقابل به شما برای تشخیص کمک می کند.