تا وقتی که ارامش اقتصادی فراهم نشود، اصلاح نظام یارانه‌ها مقدور نیست/ هیچ‌یک از اهداف مطرح هدفمندی یارانه‌ها محقق نشده‌اند_خبررسان
[ad_1]
به گزارش خبررسان
به حرف های یک کارشناس اقتصادی، بعد از گذشت بیشتر از دو دهه از اجرای سیاست هدفمندی یارانه‌ها، ناکارآمدی سیستم پرداخت یارانه‌های نقدی به‌طور روزافزون جدی‌تر و نمایان‌تر می‌شود و با وجود این که دولت‌ها چندین دفعه تلاش کرده‌اند افراد متمکن و دارای حالت مالی مناسب را از چرخه دریافت یارانه حذف کنند، این عمل با ناکامی روبه رو شده است.
به گزارش تجارت نیوز، مطابق قانون بودجه سال ۱۴۰۴ دولت موظف است که یارانه سه دهک بالای درآمدی شامل ۱۸ میلیون نفر را تا آخر سال قطع کند. از این روی، یارانه سه میلیون نفر در مردادماه قطع شد و به نظر می‌رسد که روال حذف یارانه‌ها در ماه‌های اینده نیز ادامه اشکار کند. با این وجود، این بازنگری در نظام یارانه‌ها، از همین ابتدا با ابهامات بسیاری همراه شده است که خبررسان در گزارشی که می‌توانید در اینجا بخوانید، به آنها پرداخت.
با اهمیت ترین نوشته در رابطه قطع یارانه‌ها در مردادماه، شاخص ابهام‌برانگیز آن می بود که بر پایه آن، یارانه خانوارهایی که سرانه درآمد ماهانه آنها بعد از کسر هزینه‌های اجاره مسکن، زیاد تر از ۱۰ میلیون تومان برآورد شد، در مردادماه پرداخت نشد؛ موضوعی که حتی برخی کارگران و مزدبگیران نیز به آن معترض بودند و از قطع یارانه خود خبر دادند.
این چنین با دقت به این که به نظر می‌رسد منبع های حاصل از قطع یارانه سه دهک بالا، برای تامین هزینه‌های پرداخت کالابرگ به دیگر دهک‌ها کافی نباشد، نوشته بازتوزیع عادلانه درآمدها نیز اکنون در هاله‌ای از ابهام در نظر گرفته است.
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس اقتصادی، در او مباحثه با خبررسان، با نگاهی به این ابهامات، مشکلات نظام یارانه‌ای در ایران را مورد بازدید قرار می‌دهد.
طراحی یارانه‌ها از همان ابتدا با اشکالات و ابهامات اساسی همراه می بود
حاج اسماعیلی در ابتدا او گفت: «نوشته یارانه‌ها در ایران یکی از پیچیده‌ترین مسائل اقتصادی است و اکنون به یک کلاف سردرگم برای نظام بروکراسی و مالی بدل شده و هر روز بر پیچیدگی‌های آن افزوده می‌شود. دولت‌ها نیز در سال‌های تازه برای مدیریت این معضل دچار سردرگمی و استیصال شده‌اند.»
او افزود: «فلسفه طراحی یارانه‌ها از همان ابتدا با اشکالات و ابهامات اساسی همراه می بود؛ چون سیاست‌گذاری منسجم و منظمی بر آن حاکم نبوده است. ضعف جدی در زیرساخت‌های آماری و فقدان اطلاعات دقیق نیز امکان اجرای یک برنامه‌ریزی کارآمد را از بین برده می بود.»
هیچ‌یک از اهداف مطرح هدفمندی یارانه‌ها محقق نشده‌اند
این کارشناس اقتصادی گفت: «در اغاز، دو مقصد عمده برای مطرح هدفمندی یارانه‌ها تعریف شد؛ نخست واقعی‌سازی قیمت انرژی و دوم هدایت یارانه‌ها به سمت گروه‌های مقصد. با این حال، هیچ‌یک از این اهداف تحقق نیافته است.»
او در ادامه گفت: «افزایش شدید تورم، ناترازی‌های گسترده در قسمت انرژی و تفاوت دیدنی بین قیمت انرژی و دیگر کالاها و خدمات مشخص می کند که واقعی‌سازی قیمت‌ها در عمل ناکام مانده است. از نظر دیگر، توزیع یارانه‌ها نیز نتوانسته به شکل عادلانه و مشابه به گروه‌های نیازمند برسد و سختی سنگینی بر حقوق‌بگیران، طبقات متوسط و پایین جامعه داخل شده است.»
در سایت خبری خبررسان آخرین اخبارحوادث,سیاسی,فرهنگ وهنر,اقتصاد و تکنولوژی,دفاعی,ورزشی,ایران,جهان را بخوانید.
دولت امکان بازنگری جدی و عادلانه در یارانه‌ها را از دست داده است
حاج اسماعیلی اظهار کرد: «امروز، بعد از گذشت بیشتر از دو دهه از اجرای این سیاست، ناکارآمدی سیستم پرداخت یارانه‌های نقدی به‌طور روزافزون جدی‌تر و نمایان‌تر می‌شود. دولت‌ها چندین دفعه تلاش کرده‌اند افراد متمکن و دارای حالت مالی مناسب را از چرخه دریافت یارانه حذف کنند، اما این عمل با ناکامی روبه رو شده است.»
او افزود: «ضعف زیرساخت‌های آماری و شفاف نبودن داده‌ها، فقدان شاخص‌های دقیق برای دهک‌بندی درآمدی و این چنین نقش و نفوذ برخی گروه‌ها و نهادهای قوی که مانع حذف یارانه‌های بخشی از گروه‌های غیرمستحق خواهد شد، با اهمیت ترین عوامل این ناکامی به شمار می‌روال. در برخی موارد مشاهده می‌شود که این نهادها یارانه‌ها را مستقیما دریافت کرده و خود عمل به توزیع آن می‌کنند.»
او اصرار کرد: «در نتیجه همه این موارد، دولت امکان بازنگری جدی و عادلانه در یارانه‌ها را از دست داده است. اقداماتی که اکنون دولت برای حذف یارانه افراد در دستورکار قرار داده هم عادلانه و منصفانه نخواهد می بود. تعداد بسیاری از خانوارهای واجد شرایط و دارای مشکلات جدی معیشتی از چرخه دریافت حذف شده‌اند اما قسمت بسیاری از افرادی که تمکن مالی زیاد بیشتری دارند، یارانه دریافت می‌کنند.»
مطرح کالابرگ الکترونیک نتوانسته چشم‌انداز مطمئنی تشکیل کند
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «دولت در شرایط جاری با کسری بودجه و تنگنای منبع های اعتباری گسترده روبه رو است، به همین علت هر از بعضی اوقات به سراغ اصلاح یا حذف بخشی از یارانه‌ها می‌رود. از نظر دیگر، ناترازی‌های حاضر در قسمت‌های اقتصادی و افتاندوخته‌گذاری، امکان به‌روزرسانی و بهینه‌سازی سیستم‌های زیرساختی سرزمین را از دولت سلب کرده است.»
او این چنین او گفت: «اگر دولت بخواهد یارانه سه دهک را حذف کند، ماهانه تنها پنج هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی می‌شود. خود دولت نیز به ناکارآمدی یارانه‌ها واقف است و به همین علت کالابرگ را در کنار یارانه‌ها تعریف کرده است؛ هرچند کالابرگ الکترونیک نیز به علت بی‌ثباتی منبع های مالی، بی‌نظمی در پرداخت‌ها و اتکا به منابعی همچون صندوق ذخیره ارزی نتوانسته چشم‌انداز مطمئنی تشکیل کند.»
نیمی از جمعیت ایران زیر خط فقر قرار دارند و به پشتیبانی‌های یارانه‌ای نیازمندند
حاج اسماعیلی در ادامه تصریح کرد: «اکنون پرداخت نقدی یارانه‌ها به‌طور کامل بی فایده شده و نیازمند یک بازنگری اساسی است. تبدیل آن به کالابرگ می‌تواند اثربخش‌تر باشد، به شرطی که تنوع کالاها افزایش یافته و دسترسی مردم به آنها آسان‌تر شود. این چنین دولت باید منبع های مالی پایدار و مشخصی در بودجه برای این سیاست در نظر بگیرد، در غیر این صورت کالابرگ هم نمی‌تواند جانشین موثری باشد.»
او در آخر خاطرنشان کرد: «با این حال، ریشه مهم مشکل به ساختار معیوب سیاست یارانه‌ای بازمی‌گردد. این ساختار از ابتدا با اشکالات جدی شکل گرفت و هم چنان همان مشکلات پابرجاست. تا وقتی که ارامش اقتصادی فراهم نشود و شرایط کلی سرزمین دستخوش تحول نشود، اصلاح نظام یارانه‌ها نیز به سختی مقدور خواهد می بود، چون نزدیک به نیمی از جمعیت ایران زیر خط فقر قرار دارند و به پشتیبانی‌های یارانه‌ای نیازمندند.»
برای مطالعه زیاد تر صفحه اقتصاد کلان در خبررسان را جستوجو کنید.
دسته بندی مطالب
اقتصاد
[ad_2]
منبع
