سینمای آخر هفته، به زمان اغاز مدرسه و یادآوری جبهه ها_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، هفته اول مهرماه با دو اتفاقات مهم ملی و اجتماعی در هم‌تنیده است؛ اغاز سال تحصیلی و هفته دفاع مقدس. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز مطابق سنت سال‌های تازه، در جدول پخش فیلم‌های سینمایی خود در این هفته، به تلفیقی از مضامین مدرسه، جنگ، ایثار، خاطره و شوق دقت کرده است.

از شبکه یک تا سه، از فیلم‌های داخلی با نوشته جنگ تحمیلی تا آثار خارجی پرتنش، مجموعه‌ای متنوع به آنتن تلویزیون راه یافته‌اند که هم به تاریخ معاصر ایران ادای دین می‌کنند و هم به نیازهای سرگرمی خانواده‌ها در اغاز پاییز جواب خواهند داد.

شبکه یک سیما: روبه رو با آتش و آشتی با جبهه

فیلم سینمایی «آتش‌نشان‌ها» محصول سینمای کره‌جنوبی، روایتی‌ است از شجاعت، ریسک و وجدان کاری. انتخاب این فیلم در پنج‌شنبه‌شب مشخص می کند که شبکه یک به سراغ الگویی انسانی و جهانی از قهرمانی رفته است: قهرمانی که نادرست هم می‌کند، اما هم چنان الهام‌قسمت است.

در روبه رو، «اخراجی‌ها ۱» که جمعه عصر پخش می‌شود، با نگاهی طنزآمیز به دفاع مقدس، تلاش کرده بین مخاطبان عام ربط برقرار کند. داستان مجید سوزوکی و دوستانش، روایتگر نسلی‌ست که از دل اجتماع حاشیه‌ای، به متن تاریخ می‌پیوندد. این فیلم اگرچه چندین دفعه از صداوسیما پخش شده، اما هم چنان مخاطبان خاص خود را دارد و نمادی از سینمای دفاع مقدس با روایت مردمی و غیرحماسی است.

شبکه دو سیما: نگاه خانوادگی به جنگ و مدرسه

شبکه دو، امسال با تمرکز اختصاصی بر روایت‌های خانوادگی از جنگ و مدرسه، در تلاش بوده تا مفاهیم ارزشی را از خلال زندگی روزمره نمایش دهد.

«خودکار عطری» با محوریت یک پسر نوجوان در اغاز بازگشایی مدارس در سال ۱۳۵۹، داستانی انسانی، صمیمی و تلخ از اغاز جنگ و تأثیر آن بر خانواده‌ها را روایت می‌کند. نام فیلم با ظرافت، نماد آرزوهای کودکانه‌ای‌ست که در هیاهوی توپ و گلوله گم خواهد شد.

«بچه‌های کلاس هشتم» اما با فضای مدرسه‌ای و درون‌مایه‌ای آموزشی، تلاش دارد بین شیطنت‌های نوجوانی و بلوغ فکری اعتدال تشکیل کند. این فیلم گرچه ساختاری ساده دارد، اما مطلب آن درمورد دوستی، رقابت و عدل آموزشی، برای اغاز سال تحصیلی مناسب است.

در ادامه، «جنگ نفت‌کش‌ها» با موضوعی کمتر دیده‌شده از جنگ – وجود نیروی دریایی در خلیج فارس – بعدی دیگر از دفاع مقدس را برجسته می‌کند. ترکیب بازیگران شناخته‌شده با فضایی تنش‌زا، فیلم را تبدیل به یکی از گزینه‌های مهم این هفته کرده است.

شبکه سه سیما: از پالایشگاه تا پلیس‌های تپل، گستره‌ای از ژانرها

شبکه سه با تنوع ژانری زیاد تر، از فیلم دفاع مقدسیِ «پالایشگاه» گرفته تا کمدی اکشن «پلیس‌های تپل»، طیفی از سلیقه‌های مخاطب را پوشش داده است.

«پالایشگاه» باز هم به آبادان و مقاومت مدنی مردم در اغاز جنگ بازمی‌گردد؛ اما این‌بار تمرکز بر بُعد اقتصادی جنگ است. فراهم سوخت، تشکیل بنزین و نگه داری زیرساخت‌های حیاتی، داستان این فیلم را نزدیک کرده است.

«آبادان یازده ۶۰» نیز با تمرکز بر رادیو و جبهه رسانه‌ای جنگ، از مقاومت نوعی دیگر سخن می‌زند؛ مقاومت کلمات در برابر بمب‌ها.

در کنار این آثار، فیلم‌های خارجی چون «کاپیتان میلر» و «عجله کن» با درون‌مایه‌های اکشن، جنگی و نجات، تمی ماجراجویانه دارند و زیاد تر برای مخاطب نوجوان و جوان در نظر گرفته شده‌اند. در همین جهت، «کاغذها در باد» به سراغ فوتبال، رفاقت و میراث معنوی رفته است؛ مفاهیمی که بین‌نسلی و فراملی می باشند.

و در نهایت، «پلیس‌های تپل» با لحن کمدی، تلاش دارد پلیس را انسانی‌تر و صدمه‌پذیرتر نشان دهد؛ چهار نیروی بی فایده که در نهایت با اراده شخصی و رفاقت، بر ضعف‌هایشان تسلط می‌کنند.

آشتی بین قبل و حال، روایت بین حماسه و زندگی

فیلم‌های این هفته، به شکل هوشمندانه‌ای، پلی بین قبل و حال، و بین دفاع مقدس و زندگی روزمره زده‌اند. با انتخاب آثاری که از زاویه‌های گوناگون – از مدرسه و رادیو گرفته تا پالایشگاه و دریا – به جنگ می‌پردازند، تلویزیون تلاش کرده عکس چندوجهی‌تری از آن دوران اراعه دهد.

از نظر دیگر، با وجود فیلم‌هایی با فضای نوجوانانه، کمدی یا اضطراب، این ترکیب فقطً نوستالژیک یا تبلیغاتی نیست؛ بلکه تلاشی برای همراه کردن نسل تازه با تاریخ معاصر در قالب‌های متنوع و سرگرم‌کننده است.

شبکه چهار سیما

«ماهیان سرخ» به کارگردانی اسد سیاح، پنجشنبه ۳ مهرماه ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه چهار پخش می‌شود.
در خلاصه داستان آمده است: سال‌ها پیش، رفت و آمد بین دو سوی اروند برقرار بوده است. حسین، که از طرف عراق می‌آید، عاشق دختری ایرانی می‌شود و با او ازدواج می‌کند. پیش از تولد فرزندشان، حسین می‌میرد و مطابق رسوم ایل، دختر باید با برادر حسین، یعنی قضبان، که عضوی از بعثی‌های عراق است، ازدواج کند. قضبان با دختر ایرانی و پسرش به نام حسین بدرفتاری می‌کند. سال‌ها سپس، حسین که در ارتش عراق خدمت می‌کند، به گفتن یک مخبر، اطلاعات ارتش عراق را به رزمندگان ایرانی می‌رساند. روزی قضبان فهمید می‌شود که حسین مخبر است و در مجادله‌ای لفظی، او را به شهادت می‌رساند. سال‌ها می‌گذرد و با کشف پیکر شهدا…
سیروس کهوری‌نژاد، حسن اسدی و بنیامین یوسفی در این تاثییر هنرنمایی کرده‌اند.

«دوئل» تاثییر احمدرضا درویش، جمعه ۴ مهر ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه چهار پخش می‌شود.
داستان درمورد زینال است که بعد از برگشت از اسارت، خاطرات قبل‌اش را بازمی‌خواند. با اغاز جنگ و دعوا عراق، زینال که همسرش هانیه را از دست داده، همراه با یحیی، یک گروه مقاومت محلی راه اندازی می‌دهد. در جریان بمباران گسترده و تخریب قطار و ایستگاه راه‌آهن، سلیمه از زینال می‌خواهد همسرش یحیی را سالم برگرداند. در بعد این ماجرا، نیروهای دولتی با همکاری اسکندر تصمیم دارند گاوصندوقی را که در یک واگن باری جا مانده، خارج کنند؛ داخل آن اسناد و مدارکی مهم نهفته است که …
سعید راد، پژمان بازغی، پریوش نظریه، انوشیروان ارجمند، پرویز پرستویی و هدیه تهرانی، از بازیگران این فیلم می باشند.

شبکه تهران سیما

انیمیشن «زنبوری به نام مایا – ماجرای گوی طلایی» به کارگردانی نوئل کلیری، پنج‌شنبه ۳ مهر ساعت ۱۳:۳۰ پخش می‌شود.
مایا و دوستش ویلی، بعد از خرابکاری در کندو، بیرون می‌آیند و در مسیر، ملکه مورچه‌ای جوان را نجات خواهند داد. آن‌ها با دشمنانی چون سوسک‌ها می‌جنگند و در نهایت بین مورچه‌ها و سوسک‌ها صلح برقرار می‌کنند.

«همه چیز در رابطه خواهرم» به کارگردانی آنا چرناکوا، جمعه ۴ مهر ساعت ۹ صبح پخش می‌شود.
مینیا تصمیم می‌گیرد بعد از سال‌ها به دیدار خواهرش لولیا برود. در دوران کودکی، شیطنت‌های زیاد کرده‌اند و والدین‌شان سخت‌گیری کرده‌اند. لولیا ازدواج کرده، همسرش فوت کرده و اکنون دو پسر دوقلو دارد. وقتی که کیف خیریه‌ای ناپدید می‌شود، پلیس تصمیم دارد لولیا را دستگیر کند. مینیا داخل خانه خواهرش می‌شود و ماجراهایی در جریان اتفاق می‌افتد که…

«سرآغاز» به کارگردانی آجی ناگ، جمعه ۴ مهر ساعت ۱۳:۳۰ پخش می‌شود.
میگل، مردی که دو سال در زندان بوده، به طریقی از سلولش ناپدید می‌شود. رئیس زندان دو کاراگاه می‌گذارد تا او را بیابند. از دفتر خاطرات میگل درمی‌یابند که او از کودکی با دانشمندی به نام رائو دوست بوده و چون رائو او را همانند پسر خودش می‌دانسته، تأثیر ژرفی بر زندگی میگل داشته است. رائو نظریه‌ای درمورد سفر در زمان دارد و دخترش شاردا، با میگل همراه می‌شود تا رازها را باز کند و …

شبکه نمایش

شبکه نمایش در این بازه وقتی چند تاثییر متنوع را اراعه داده است:

«سپید دندان» (بامداد پنج‌شنبه ۳ مهر)
در زمان هجوم جویندگان طلا در کلوند آی، جک لندن داستان سگ با هویت گرگی را جستوجو می‌کند.

«از کرخه تا راین» (پنج‌شنبه ۳ مهر ساعت ۱۱ صبح)
سعید، به علت بمباران شیمیایی نابینا شده، به آلمان می‌رود تا معالجه شود. لیلا، خواهر او که سال‌ها است در آلمان زندگی می‌کند، او را در آسایشگاه ملاقات می‌کند؛ رابطه‌ای بین سعید و برادرزاده‌اش یوناس شکل می‌گیرد.

«جومانجی: مرحله نهایی» (پنج‌شنبه ۳ مهر ساعت ۱۳)
بعد از فارغ شدن از دوران مدرسه، دوستان داخل بازی خطرناکی خواهد شد تا جواهری را بازپس گیرند.

«بیگانه» (پنج‌شنبه ساعت ۱۵)
بعد از جنگ جهانی دوم، ویلسن مأمور می‌شود تا رد یکی از طراحان اردوگاه‌ها را جستوجو کند و در دانشگاهی با هویت مخفی او مواجه شود.

«ویل هانتینگ نابغه» (پنج‌شنبه ساعت ۱۷)
داستان پسری با توانایی ریاضی است که به واسطه مشکلات شخصی و اجتماعی، باید نه فقط در عرصه علمی، بلکه در عرصه روانی نیز رشد کند.

«دیده بان» (پنج‌شنبه ساعت ۱۹)
در میدانی خطرناک که ربط خط کمین با نیروهای خودی توسط دشمن قطع شده، عارفی باید به آن نقطه برسد و دیده بانی کند تا آتش سنگین هدایت شود.

«گرگ‌های واشنگتن» (پنج‌شنبه ساعت ۲۱)
دو رستوران‌دار برای دخالت در امور مالی یکی از دوستان‌شان دچار افترا، خیانت و تهدید خواهد شد و ماجرایی پیچیده پیش می‌آید.

«آلوده» (پنج‌شنبه ساعت ۲۳)
کالب به همراه خواهرش در یک ساختمان نیمه‌مخروبه زندگی می‌کنند. او تصمیم دارد از راه پرورش حشرات پول دربیاورد، اما با عنکبوت‌هایی که جان افراد ساختمان را تهدید می‌کنند، روبه رو می‌شود.

«متخصص» (جمعه بامداد ساعت ۰۱:۰۰)
آرتور بیشاپ، قاتلی حرفه‌ای، مأمور به کشتن یکی از دوستان قدیمی‌اش می‌شود و بعد از آن دستیار مقتول می‌شود تا رازها را کشف کند.

«اعجوبه» (جمعه ساعت ۱۷)
پسربچه‌ای با بدشکلی ژنتیکی تصمیم می‌گیرد در مدرسه معمولی درس بخواند و با چالش‌های اجتماعی و روانی مواجه شود.

«جایی برای پیرمردها نیست» (جمعه ساعت ۱۹)
لولین ماس به طور اتفاقی داخل مسیر گروهی خلافکار می‌شود و با خشونت و قانون مقابله می‌کند.

«تفنگ‌های بزرگ» (جمعه ساعت ۲۱)
لورل و هاردی همراه با شخصی بیمار که می‌خواهد به خدمت سربازی برود، ماجراهای طنزآمیز و در عین حال انسانی را توانایی می‌کنند.

تحلیل انتخاب‌ها: سیاست محتوایی شبکه چهار و نمایش در این آخر هفته

تمرکز بر نوشته جنگ و مقاومت

شبکه چهار با انتخاب دو فیلم «ماهیان سرخ» و «دوئل» در این بازه، به وضوح بر نوشته جنگ، مقاومت و رهایی پافشاری کرده است. این انتخاب مناسبتی، نه فقطً جهت وفاداری به رخداد تاریخی، بلکه برای اراعه مثالهایی از ایستادگی فردی و معنوی است.

ترکیب ژانر و مخاطب‌پذیری

در شبکه تهران و نمایش مجموعه‌ای از ژانرها اراعه شده است: از انیمیشن برای کودکان گرفته تا درام خانوادگی، ماجراجویی، جنایی و فیلم‌های کلاسیک کلاسیک. این تنوع مشخص می کند که مقصد، راضی کردن طیف گسترده‌ای از مخاطبان، از کودک تا بزرگسال، است.

توازن بین آثار ملی و جهانی

ضمن این که شبکه چهار و قسمت‌هایی از شبکه نمایش به آثار ایرانی و دفاع مقدس می‌پردازند، پخش «ویل هانتینگ نابغه»، «جومانجی»، «بیگانه» و «جایی برای پیرمردها نیست» نشان از اصرار بر آثار شاخص جهانی دارد. این توازن، سلامت نوعی در سیاست پخش را مشخص می کند: هم ادای دین به فرهنگ بومی و هم جذب مخاطب با آثار شناخته‌شده بین‌المللی.

پیوند بین جنگ و زندگی شخصی

در تعداد بسیاری از این فیلم‌ها، جنگ نه فقطً صحنه نبرد ستبر بلکه عاملی است در بعد‌عرصه زندگی روزمره: در «ماهیان سرخ»، زندگی عاطفی و خانوادگی در دل جنگ قرار می‌گیرد؛ در «دیده بان»، کار نظامی و جانفشانی در دل موقعیت استراتژیک؛ در «اعجوبه»، این جنگ درونی کودک با اجتماع است. این شیوه روایت، علتمی‌شود تماشاگر فقط جنگ را در میدان نبرد نبیند، بلکه آثار آن را در دل انسان‌ها ببیند.

روایت امید و کنشگری در فیلم‌های آخر هفته تلویزیون؛

نگاهی به فیلم‌های شبکه کودک و امید

تلویزیون در آخر این هفته، با نگاهی دقیق به مخاطبان نوجوان و کودک، مجموعه‌ای از فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی را پخش کرده که هر یک به‌نوعی بازتاب‌دهنده‌ی درگیری درونی انسان با چالش‌های فردی، اجتماعی یا محیط‌زیستی می باشند. از دغدغه‌های یک طوطی دریایی برای نجات دریا گرفته تا مبارزه‌ی یک معلم با بیماری عصبی و آرمان‌خواهی یک نوجوان در میانه‌ی جنگ، همه‌ی این آثار در کنار سرگرمی، حامل مطلب‌هایی عمیق‌اند.

شبکه کودک: قهرمانانی کوچک با دغدغه‌هایی بزرگ

انیمیشن «ماهی قهرمان»
به کارگردانی سین پاتریک اورلی – پنج‌شنبه ۳ مهر، ساعت ۱۴

این انیمیشن قصه‌ طوطی دریایی ماموریت‌شناسی به نام الکس است که دغدغه‌ی پاکیزگی شهر زیرآب را دارد. داستان، با اشکار شدن لکه‌های سیاه شگفت روی بدن یکی از ماهی‌ها اغاز می‌شود؛ لکه‌هایی که نماد آلودگی نفتی‌اند. الکس، به همراه دوستانی از دل دریا – اسب دریایی، ماهی بادکنکی و مارماهی – سفری ماجراجویانه را اغاز می‌کند تا منبع آلودگی را بیابد.
فیلم در عین سادگی، به دغدغه‌های زیست‌محیطی می‌پردازد و در قالبی کودکانه، مفاهیمی چون مسئولیت‌پذیری، شجاعت، و کار گروهی را منتقل می‌کند. نگاه فیلم به قضیه‌ی نفت و اثرات آن بر اکوسیستم دریایی، نشان از هوشمندی سازندگان در پیوند دنیای کودکان با واقعیات امروز دارد.

انیمیشن «دوست من چیبورا»
به کارگردانی دیمیتری دیاچنکو – جمعه ۴ مهر، ساعت ۱۴

داستان این انیمیشن درمورد‌ حاضر پشمالویی است به نام چیبورا که عاشق پرتقال است و طی طوفانی به شهری تازه پرتاب می‌شود. برخلاف ظاهر بامزه‌اش، چیبورا دچار نزاع قوت، طمع و سوءاستفاده از مهربانی‌ست. شخصیت‌های داستان – از باغبان و دخترش گرفته تا رئیس بدجنس – همه انها نمایندگانی از جهان بزرگسالانه‌اند که در نگاه کودکانه‌ی فیلم، در تقابل با بی‌گناهی چیبورا قرار می‌گیرند.
این تاثییر، ضمن روایت طنز و فانتزی، نگاهی دقیق به قضیه‌ی مطمعن، قوت، و از خودگذشتگی دارد. در آخر، چیبورا به نوعی قهرمان بی‌ادعایی بدل می‌شود که حتی با قربانی شدن، تلاش در نگه داری اسایش دیگران دارد.

شبکه امید: از «سکسکه» تا فریاد یک مادر در دل جنگ

فیلم «سکسکه» 
به کارگردانی سیدهارت مالهوترا – پنج‌شنبه ۳ مهر، ساعت ۱۰:۳۰ صبح

«سکسکه»، داستان زن جوانی‌ست به نام نینا ماتور که با اختلال عصبی سندرم تورِت زندگی می‌کند. این اختلال، علتابراز حرکات و صداهای غیرارادی از او می‌شود. در حالی‌که جامعه و مدارس، او را فردی نامناسب برای تدریس می‌دانند، نینا با حمایتخانواده و پشتکار شخصی‌اش، معلمی یک کلاس خاص را می‌پذیرد؛ کلاسی که دانش‌آموزانش، خود نیز از سوی جامعه طرد شده‌اند.
فیلم، با درامی انسانی، به مخاطب نوجوان امید می‌دهد: این‌که نقص، آخر راه نیست؛ بلکه می‌تواند منشأ تحول باشد. سکسکه در اینجا، استعاره‌ای‌ست از تفاوتی که در برابر باور عمومی، به ضعف تعبیر شده اما در بستر پذیرفتن، می‌تواند به قوت بدل شود.

فیلم «کارو»
به کارگردانی احمد مرادپور – جمعه ۴ مهر، ساعت ۱۰:۳۰ صبح

در بین آثار ایرانی مرتبط با دفاع مقدس، «کارو» اثری متفاوت و انسانی‌ست. نوجوانی کُرد و کشتی‌گیر به نام کارو، در بحبوحه‌ی جنگ، سودای پیوستن به جبهه دارد. در نقطه روبه رو او، مادرش – می‌می شیلان – زنی تنها و مقاوم است که فرزندش، همه دنیای اوست. تلاش کارو برای رفتن، و پیگیری مادر برای برگشت دادن پسر، روایتی انسانی از تعارض دو نسل است؛ یکی در آرمان، فرد دیگر در عاطفه.
فیلم، بدون شعارزدگی، جنگ را بهانه‌ای برای پرداختن به پیوند خانوادگی، مادرانه و رنج زنانه می‌کند. شجاعت در «کارو»، فقط رفتن به جبهه نیست؛ ماندن، ترسیدن و پیگیری با پای پیاده در دل کوه و باران نیز، نمود‌ای از قهرمانی است.

نگاهی درون‌گرایانه و مطلب‌محور به دنیای نوجوانان و کودکان

در این آخر هفته، شبکه کودک با انتخاب دو انیمیشن پرتحرک، کودک را داخل دنیای مسئولیت‌پذیری، دوستی و مبارزه با بی‌عدالتی می‌کند. هم‌زمان، شبکه امید با دو فیلم اثرگذار، نوجوان را با مفاهیمی چون «پذیرفتن تفاوت» و «مقاومت خانوادگی» در دل مشکلاتهای اجتماعی و تاریخی روبه رو می‌سازد.

در حالی‌که شبکه‌هایی چون نمایش یا چهار، به روایت‌های حماسی و سیاسی بزرگسالانه می‌پردازند، این آثار کودک و نوجوان نیز به شکل هوشمندانه‌ای، مسائل جهانی (محیط زیست، بیماری، جنگ، فقدان) را با بیانی نرم و آموزنده به مخاطب منتقل می‌کنند.

انتهای مطلب/