رونمایی از مستند تازه حسین دهباشی؛ جواب به سوالاتی درمورد تجزیه ایران و جنگ ۱۲ روزه_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، مراسم رونمایی از مجموعه مستند «ایرانشهر» با وجود علاقه‌مندان به سینمای مستند و اهالی آن در خانه روزنامه‌نگاران شهر برگزار شد. این مجموعه مستند، عبرت‌هایی از جنگ ۱۲ روزه و قضیه‌ای به نام ایران است که توسط حسین دهباشی روایت شده است. 

در ابتدای این مراسم و قبل از نمایش فیلم، حسین دهباشی در سخنانی مختصر او گفت: قسمتی از فیلم که امروز نمایش داده می‌شود، تنها بخشی از مجموعه ایرانشهر است که به نوشته «تمامیت ارضی ایران» و «گمان تجزیه ایران» می‌پردازد. این مجموعه در هر تکه به موضوعات مختلفی با محوریت ایران و جنگ ۱۲ روزه خواهد پرداخت و با افراد مختلفی درخصوص این موضوعات او مباحثه می کنیم. با این حال، ساختار فرمی مستندها یکی است.  

در قسمت بعدی این مراسم، مستند «ایرانشهر» به نمایش درآمد و بعد از آن کارگردان فیلم در او مباحثه با مخاطبان به سوالات آنان جواب داد.

دهباشی در جواب به سوالی درمورد این که این مستند نگاه جامعی به تجزیه ایران نداشته است، او گفت: مصاحبه شونده ما به طور پیش فکر، جدایی درون ساختاری را مورد او گفت و گو و بازدید قرار داده است و به همین علت سراغ مثال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌رود. دقت داشته باشید فروپاشی شوروی، جدایی از درون می بود اما جدایی قسمت هایی از ایران در طول تاریخ، مدام به واسطه یک قوت خارجی بوده است. در اینجا دیگر پیوند قومی معنی ندارد. چرا که یک عامل خارجی می‌آید و بخشی از ایران را با خود می‌برد. با این حال تلاش می‌کنم این نوشته را در تکه‌های بعدی اصلاح کنم.

وی در جواب به سوال فرد دیگر مبنی بر این که منظور از «چپ‌گراها» در فیلمش چیست، او گفت: منظور از چپ در مصاحبه‌های آقای هوشمند مارکسیسم بوده است.

او درمورد دوگانه امت‌گرایی یا ملت‌گرایی که در این فیلم مورد قیاس قرار گرفته است، گفت: قضیه ما این است که نگاه دینی در جامعه ایرانی علتچسبندگی می‌شود یا گسستگی؟ به عبارت دیگر، می‌خواهیم به این سوال جواب بدهیم که چه چیزی امکان پذیر روزی علتاز بین رفتن اتحاد مردم ایران بشود؟ در این نوشته اصرار مصاحبه شونده بر این است که نگاه دینی نه تنها ایران نگه داری می‌کند بلکه فراتر از ایران هم عمل می‌کند. 

دهباشی اصرار کرد: فراموش نکنید که عناصر هویت ملی ازلی و ابدی نیست و امکان پذیر تحکیم شود و امکان پذیر تضعیف شود. 

کارگردان ایرانشهر با اصرار بر این که جنگ ۱۲ روزه نشان داد مردم ایران را به راحتی نمی‌توان از هم گسست، فرمود: نگاه آقای هوشمند در این فیلم، مطرح قیاس‌ای بین ایران با دیگر کشورها از نظر گمان تجزیه و فروپاشی است؛ به همین علت کشورهایی همانند ترکیه، افغانستان، روسیه، عراق و … را در مقام قیاس با ایران قرار می‌دهد و به این نتیجه می‌رسد که پیوند مردم ایران زیاد زیاد تر از اینها هست. برای مثال، هنگامی فردی به خواستگاری می‌رود، احتمالا سوال دهم یا بیستم، پرسشی درمورد قومیت آن فرد باشد اما در کشورهای همسایه ما جز چند سوال اول است. 

وی اصرار کرد: در تاریخ ایران یاد ندارم قسمت‌هایی از سرزمین به نظر و رأی خودشان جدا شده باشند و حتما قوه قاهره خارجی در جداکردن آنان نقش داشته است.

او درمورد ادامه روال تشکیل این مستند گفت: جنگ ۱۲ روزه، حتما ابعاد مختلفی دارد که همه آنها را نمی‌توان در یک برنامه جمع کرد. در تکه‌های بعدی این مجموعه در رابطه همسایگان، دیپلماسی خارجی، موضوعات اقتصادی، مسائل سیاسی و …. با محوریت جنگ ۱۲ روزه سخن بگویید می کنیم. 

دهباشی در جواب به انتقاد یکی از حاضرین مبنی بر این که این فیلم به جستوجو راهکارها نرفته و فقط به گفتن قضیه اکتفا می‌کند، او گفت: معتقدم توقعات از این چنین فیلم‌هایی، باز کردن مسائل و سوال‌ها است، نه جواب دقیق. در این مجموعه مستند تلاش می‌کنم سوال‌ها را باز کنیم، تا با یک گزاره تک خطی مواجه نباشیم که بگوییم در جنگ ۱۲ روزه ناکامی خوردیم، پیروز شدیم و … احتمالا به همین علت است که آقای هوشمند در این تکه تعداد بسیاری از عوامل را کنار گذاشته و تنها روی یک محور متمرکز شده و بقیه را به افراد دیگر سپرده است تا سخن بگویید کنند. در این مستند، مباحث را به سری جزییات شکستیم و تلاش کردم تنها روی آن حوزه متمرکز باشیم. 

او خاطرنشان کرد: این مستند نخبگانی نیست و تنها برای فردی است که به این حوزه علاقه‌مند باشد و مطالعاتی در حوزه‌های علوم اجتماعی و سیاسی داشته باشد؛ اما برای افرادی که پرسشی ندارند و از فضا دور می باشند، جذابیت چندانی نخواهد داشت. 

دهباشی درمورد نقش پرچم در تشکیل اتحاد و همبستگی مردم ایران او گفت: می‌خواهم دقت شما را به یک گزاره دلنشین کنم؛ شما پرچم ایران را در مدرسه و میدان مهم شهر می‌بینید، اما در زیباترین تکه قبرستان یعنی گلزار شهدا نیز دیده می‌شود که معانی فرد دیگر دارد؛ معنی آن این است که جوانانی که از جان خود گذشتند و برای دفاع از وطن از جای‌جای ایران خود را به جبهه رساندند.

او در جواب به سوالی درمورد این که مقصد دشمن از کوچک کردن ایران چیست، او گفت: یکی برای خود ایران است و دیگر آنکه ایران خیمه خاورمیانه است؛ یعنی اگر سوریه یا افغانستان فروپاشیده نشد برای ایران بوده است.

کارگردان ایرانشهر در آخر او گفت: حتما نمی‌توانیم جنگ ۱۲ روزه را به دوران بیشتری تعمیم بدهیم و ممکن می بود اگر این جنگ طویل‌تر می‌شد رفتارها عوض می‌شد اما به نظرم همین مصداق  ۱۲ روزه می‌تواند معیارهایی را به دست ما بدهد که بازدید آنها مورد قیمت خواهد می بود.

در آخر این مراسم دهباشی ادعا کرد که دوست دارد با نرگس محمدی سخن بگویید کند و ادله او برای ادعایش مبنی بر این که این جنگ با جمهوری اسلامی ایران بوده نه ایران را بشنود.

انتهای مطلب/