خزلی: «سایه‌های جنگ» از وطن و بازسازی آن سپس از جنگ می‌گوید/روایت انسانی از زندگی جنگ‌زده در لبنان_خبررسان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبررسان از تنسیم، محمد خزلی درمورد چگونگی تشکیل «سایه‌های جنگ» او گفت: «هنگامی به لبنان رسیدیم، جنگ جریان داشت و فضای رسانه‌ای تقریبا همه‌ جا حول محور جنگ شکل گرفته می بود. اما یک اتفاق افتاد؛ آتش‌ بسی موقت بین سوریه و لبنان برقرار شد و زندگی مردم به اسایش بعد از جنگ برگشت. برگشت مردم جنگ‌ زده و آواره به خانه‌هایشان، برای من نقطه اغاز شد. انگار روزنه‌ای از امید در دل جنگ باز شده باشد. روایت فیلم از آنجا شکل گرفت؛ پایه و مبنا کار بر زندگی در شرایط جنگ می بود.»

دختر فرزند شهید لبنانی او گفت از گریه‌ام عکس نگیر از لبخند بگیر!

او در جواب به این سوال که آیا لحظه‌ای می بود که علتشده باشد مسیر روایت فیلم تحول کند، فرمود: «به علت شرایط امنیتی اجازه مراسم طویل در مراسم تشییع شهدا وجود نداشت و از این رو زمان ما هم برای ثبت وقایع اندک می بود. در این زمان دختربچه‌ای را دیدم که با عکس پدر شهیدش سخن بگویید می‌کرد و چشم به راه تابوت می بود. من پنهانی عکس می‌گرفتم تا او اذیت نشود. هنگامی دختربچه فهمید من شد به من او گفت: اگر داری عکس می‌گیری، عکس با گریه نباشد، باید با لبخند باشد. آن لحظه‌ها را تماماً فیلمبرداری می‌کردم درصورتی که دختربچه فکر می‌کرد دارم عکس می‌گیرم. مرز بین گریه و خنده، غم و امید به روایت من عمق داد و مسیر روایت شکل گرفت و به روایت من مقداری رگ و ریشه داد.»

این مستندساز از چگونگی تبدیل ثبت تصاویرش به روایت او گفت: «در همان میانه مجدد دختربچه را دیدم که در مراسم تدفین پدرش وجود دارد و دایی‌اش او را روی تابوت پدرش می‌گذارد او نیز تابوت را در بغل می‌گیرد. من این تصاویر را از بالا ثبت کردم، تصویری غم‌انگیز اما ماندگار که به جریان مستند جان داد و نشان داد می‌توان روایت را با عکس منتقل کرد.»

پشت تهاجم اسرائیل به لبنان دفاع شکل گرفته می بود

خزلی با اصرار بر اهمیت تشکیل اعتدال بین حقیقت میدانی و روایت انسانی افزود: «در جنگ طبق معمول تعادلی برقرار نمی‌شود. حقیقت‌های میدانی تلخ و خشونت‌ آمیز می باشند و روایت انسانی شکل نمی‌گیرد. اما جنگ لبنان با اسرائیل متفاوت می بود؛ پشت این تهاجم، دفاع شکل گرفته می بود و جریان مقاومت، اعتدال را خود به ‌خود تشکیل کرد. ما تلاش کردیم تبعات جنگ و غیرقابل برگشت بودن تعداد بسیاری از اتفاقات را نشان دهیم، اما روزنه‌های امید و ادامه زندگی را هم در فیلم داشته باشیم.»

داستان آدم‌های داغدیده…

این مستندساز با اشاره به منفعت گیری از تصاویر خانوادگی و ویدئوهای شخصی و صدای عزیزان شهیدی که برای بازماندگانشان باقی مانده می بود اظهار داشت: «تصاویر مجلس ختم و تشییع داغ‌داران باید با مراعات کامل گرفته می‌شد. سوژه نباید اذیت شود؛ یا باید پنهانی یا با رضایت آدم‌ها ثبت شود. در همین میانه علاوه بر تصاویری که می‌گرفتیم صدا‌ها و مطلب‌های صوتی مردم پایه روایت شدند و هر کدام داستان مستقلی داشتند که کنار هم روایت کلی را شکل دادند. این روش پشتیبانی کرد روایت انسانی و واقعی جنگ واقعی‌تر ثبت شود.»

خزلی با اشاره به محدودیت‌های ثبت وقایع با دوربین فرمود: «بعضی اوقات اتفاقات زیاد عمیق می باشند که دوربین نمی‌تواند همه آن را نشان دهد. در این چنین مواردی و مطلب‌های صوتی مردم به پشتیبانی ما آمد. آن صداها داستان می‌ساختند و هر کدام روایت جداگانه‌ای اراعه می‌کردند. کنار هم، داستان کلی شکل گرفت و ما توانستیم روایت انسانی و واقعی جنگ را تا جایی که امکان دارد منتقل کنیم.»

او این چنین او گفت: «جنگ خسارت‌هایی دارد که غیرقابل برگشت می باشند؛ خسارت جانی دیگر برنمی‌گردد. بیشترین صدمه‌ها روی بنیان خانواده است؛ دختر بچه‌ای که یتیم شده، خانه‌‌ای که باید بدون ستون خانواده از نو ساخته شود که کار ساده‌ای نیست و همه اینها تبعات جنگ است. مستند تلاش می‌کند این ابعاد را نشان دهد و مخاطب فهمیدن کند که جنگ چه اثری بر زندگی واقعی مردم دارد.»

حقیقت‌ها را نشان دادم و تزریقی از سوی من رخ نداده

این مستندساز افزود: «امروزه تعداد بسیاری جنگ را فقط از طریق شبکه‌های اجتماعی توانایی می‌کنند. مقصد ما این می بود که مخاطب با یک روایت واقعی و انسانی روبه رو شود؛ روایت ناموافق و موافق، حقیقت و تبعات جنگ را ببیند و خودش تصمیم بگیرد. من در این مستند تلاش کردم حقیقت‌ها را نشان دهیم و تزریقی از سوی سازنده رخ ندهد.»

خزلی درمورد چالش‌های ساخت «سایه‌های جنگ» تصریح کرد: «مستند خلأهایی هم دارد؛ نبودن در زمان و مکان برخی اتفاقات از جمله این خلأهاست. اگر از ابتدا تیم گسترده‌تری می‌رفت و تصاویر همزمان در مکان‌های گوناگون ثبت می‌شد، روایت کامل‌تر می بود. تلاش کردیم در تشییع سید حسن نصرالله و دیگر وقایع مهم، این خلأ را جبران کنیم، اما طبیعتا در کل روایت مستند نمی‌توانستیم همه لحظات را پوشش داد.»

سید حسن، جنگ و برگشت به زندگی

او در توضیح ساختار روایت او گفت: «مستند «سایه‌های جنگ» دارای یک اوج در یک سوم پایانی‌اش است، تدوین موازی تشییع دبیر کل حزب‌الله، تبعات جنگ و سخن بگویید‌های مردم در یک سوم پایانی کنار هم قرار گرفت. در آخر نیز سکوت و سکون نشان داده می‌شود؛ خرابی‌ها، از دست‌ رفته‌ها و برگشت زندگی و… مقصد این می بود که مخاطب در آخر مستند به فکر وا داشته شود، درمورد علل و بانیان جنگ تأمل شود و برای همین مطلب نهایی مستند را صدایی قرار دادم که می‌او گفت وطن جایی نیست که با تهاجم فرد دیگر رها شود وطن را باید ساخت، مجدد باید بسازیم و بهتر هم می‌سازیم.»

خزلی در جواب به این سوال که مخاطب بعد از تماشای فیلم چه حسی خواهد داشت، او گفت: «این مستند فقطً روایت لبنان نیست، درمورد تهاجم و دفاع است. یک ایرانی که جنگ ۱۲ روزه را توانایی کرده، یا یک خارجی که هیچ شناختی از جنگ ندارد، می‌تواند مخاطب این مستند باشد. مخاطب در «سایه‌های جنگ» یک جریان واقعی را می‌بیند، سخن‌های مخالفان و موافقان را می‌شنود و خودش در نهایت تصمیم می‌گیرد کدام درست و غلط است. روایت در این مستند حرفش را تزریق نمی‌کند، بلکه فقط حقیقت‌ها را مشخص می کند.»

انتهای مطلب/