افزایش رهاشدگی معتادان و کودکان کار در خیابان‌های تهران/ تعداد آنها زیاد تر هم می‌بشود

به نقل از خبررسان، علیرضا زاکانی، شهردار تهران در تازه ترین اظهارات خود او گفت که  از ابتدای دی‌ماه سال جاری تا عید چهره شهر تهران را از دو صدمه اجتماعی کودکان کار و معتادان در خیابان پاک می‌کنیم. 

اظهاراتی که در همان ابتدا این سوالات را نقل می‌کند که در حوزه اجتماعی چرا از باید از فعل «پاک کردن» برای ساماندهی افرادی که در خیابان می باشند، منفعت گیری بشود؟ تعداد آنها چند نفر است و آیا شهرداری تهران توان انجام این کار را طی سه ماه دارد؟ 

اگر منظور علیرضا زاکانی را همان شناسایی و جذب معتادان و کودکان کار در خیابان بدانیم، این نخستین باری نیست که او این چنین قولای داده است. حتی نخستین شهردار تهران هم نیست که این چنین قولای داده باشد. پیش از این هم شهرداران قبلی قولهایی درمورد ساماندهی افراد رهاشده در خیابان داده بودند. اکنون اما زاکانی ادعا کرده که طی سه ماه این کار را انجام می‌دهد.

مجموع آمارهای برآوردی که استانداری تهران و یکی از اعضای شورای شهر تهران اظهار کرده، نشان از جمعیت ۹۵ هزار نفری تعداد معتادان و کودکان کار در خیابان‌های تهران می‌دهد. با این حساب آیا شهرداری می‌تواند ۹۵ هزار نفر از افراد رهاشده در خیابان را ساماندهی کند؟

تا خشک نشدن ریشه فقر، وعده زاکانی عملی نیست

حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران درمورد اظهارات شهردار تهران به خبررسان می‌گوید: «تا وقتی که ریشه فقر خشکانده نشود، ما همیشه متکدی، بی‌خانمان، کودکان کار و خیابانی خواهیم داشت و این وعده زاکانی عملی نمی‌بشود. امکان ندارد که بتوانند این افراد را شناسایی و جذب کنند.»

او ادامه می‌دهد: «عواملی که علتمی‌بشود افراد کودک کار شوند یا… هم چنان وجود دارند. عمده این عوامل هم فقر و مشکلات اقتصادی است. حالت اقتصادی سرزمین هر روز بدتر از دیروز است. فقر با هیچ‌کس شوخی ندارد. تا بحال هیچکس نتوانسته این افراد را شناسایی و توانمند کند و هیچکس هم نمی‌تواند این کار را انجام دهد.»

افزایش خیابان‌خوابی و کودکان کار

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران گفت: «در سال‌های تازه به واسطه شرایط اقتصادی و فقر افسارگسیخته‌ای که داریم، رهاشدگی معتادان، سالمندان و… در خیابان‌ها زیاد تر شده است. یقیناً شهرداری هم مراکز نگهداری از این افراد را هم تحکیم کرده و در این عرصه فعالیت خوبی هم داشته است.»

او در ادامه گفت: «پیش‌بینی من این است که در آینده روال خیابان‌خوابی و رهاشدگی زنان، سالمندان، بیماران روان، افراد دارای معلولیت در خیابان زیاد تر می‌بشود. چون فقر در حال رشد است. یکی از مظاهر رشد فقر همین کودکان کار و خیابانی، معتادان خیابانی، بی‌خانمانی، مفاسد و… است. ما هم از این قضیه مستثنی نیستیم.»

بعضی اوقات خیابان امن‌تر است!

موسوی چلک به خبررسان می‌گوید: «هیچ آمار دقیقی از افراد رهاشده در خیابان نداریم. آنچه که اظهار می‌بشود بر پایه مراجعه‌کنندگان به این مراکز می باشند یا این که برآوردی می باشند. ما نظام ثبت دقیقی نداریم و نمی‌توانیم هم داشته باشیم.»

او در ادامه گفت: «فکر کنید که همین اکنون کودکان کار را از سطح شهر ببرند. کودک کار که از بین نمی‌رود، فقط زیرزمینی خواهد شد. به کارگاه‌ها و مراکزی می‌روال که هیچ نظارتی بر آنها نیست. بعضی اوقات خیابان امن‌تر از مراکزی است که کودکان ناچار خواهد شد در آنجا مشغول به کار شوند.»

هزینه جذب و نگهداری از افراد رهاشده در خیابان را ندارند

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می‌گوید: «فکر کنید که همه متکدیان، معتادان و کودکان کار را به اصطلاحی که خودشان می‌گویند، جمع‌آوری کردند. می‌خواهند با آنها چه کنند؟ چه زمان می‌خواهند آنها را نگهداری کنند؟»

او ادامه می‌دهد: «فکر را بر این بگذاریم که بخواهند افراد رهاشده را جذب سازمان‌های حمایتی یعنی بهزیستی و کمیته امداد کنند. بر پایه قانون، هر خانواده یک نفره تحت پوشش بهزیستی نزدیک به ۷۶۰ هزار تومان پرداخت می‌بشود. خانواده پنج نفره و زیاد تر هم نزدیک به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند. در کجای ایران یک نفر می‌تواند با ۷۶۰ هزار تومان زندگی کند؟»

موسوی چلک می‌گوید: «از نظر دیگر اگر قرار باشد در مراکز از این افراد نگهداری بشود، باید یارانه‌ آنها پرداخت بشود. یارانه نگهداری از این افراد هم متفاوت است. بستگی دارد کودک خیابانی باشد یا فردی که اعتیاد دارد. از نظر مالی هم توانایی نگهداری از افراد رهاشده در مراکز را ندارند.»

۱۵ میلیون تومان؛ هزینه نگهداری از هر کودک کار

اما هزینه نگهداری افراد دارای معلولیت، کودکان کار و… در مراکز شبانه‌روزی چه مقدار است؟ آمارهای مختلفی در این عرصه داده می‌بشود. سال قبل محمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور صدمه‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی سرزمین به خبرگزاری دانشجو او گفت که سرانه نگهداری و توانمندسازی هر کودک کار و خیابان در مراکز بهزیستی ماهانه ۱۵ میلیون تومان است.

این چنین سال قبل، احمد احمدی‌صدر، مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و شراکتهای اجتماعی شهرداری تهران به دنیای اقتصاد او گفت: «هزینه یک معتاد دارای زخم باز به طور میانگین هر ماه نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان می‌بشود. این عدد با احتساب انرژی‌ای که مددکاران صرف می‌کنند، معادل است با هزینه نگهداری بیشتر از ۱۰ نفر معتاد متجاهر عادی که یقیناً هزینه سنگینی است. اما مدیریت شهری باید آن را تامین کند.»

شهرداری تکالیف قانونی دارد

برخی می‌گویند که شهرداری در عرصه ساماندهی افراد رهاشده در خیابان ماموریت قانونی ندارد، اما رئیس مددکاری اجتماعی ایران به خبررسان می‌گوید تکالیف بسیاری در سندهای گوناگون در این حوزه بر مسئولیت شهرداری گذاشته شده است. 

او می‌گوید: «یکی از با اهمیت ترین مصوباتی که شهرداری دارد، آیین‌نامه شورای عالی اداری در سال ۱۳۷۸ است که برای متکدیان و و بی‌خانمان‌ها است. شهرداری در کنار ۱۱ سازمان دیگر باید در این عرصه باید فعالیت کند؛ سازمان‌هایی همانند کمیته امداد، بهزیستی و… . یقیناً نقش محوری با شهرداری است.»

موسوی چلک ادامه می‌دهد: «به استناد برنامه‌های پنج‌ساله‌ای که شهرداری دارد، شورای شهر تکالیفی را به مسئولیت این سازمان گذاشته است. ضمن آنکه علیرضا زاکانی، دستیار اختصاصی رئیس جمهور در مقابله با معضلات اجتماعی هم شد. اما این آیا این کار رئیس جمهور درست می بود؟ من با این کار موافق نیستم؛ چراکه به معنی بی‌اعتمادی دولت به استانداری، شورای برنامه‌ریزی گسترش استان و دستگاه‌های عضو کارگروه اجتماعی-فرهنگی است.»

او می‌گوید: «در کل ورود شهرداری به نوشته ساماندهی معتادان در خیابان و کودکان کار غیرقانونی نیست و عیب حقوقی ندارد. شهرداری تکالیف قانونی دارد. با همه این تفاسیر شهرداری پای کار آمده است. بهترین کار این است که دبیرخانه‌ای با سه تا چهار نیرو داشته باشد. گزارش‌ کارکرد سازمان‌ها را در هر کدام از حوزه‌ها جمع‌آوری و گزارشی در این مورد اراعه کند. انجام این کار، نیاز به ساختمان و بودجه جدیدی هم ندارد.»

پیش از این سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران او گفت که تهران ۷۰ هزار کودک کار دارد. عباس جوهری، معاون استاندار تهران نیز او گفت که تهران ۲۵ هزار معتاد متجاهر دارد. (مهر) اکنون شهردار تهران حرف های که می‌خواهد چهره شهر تهران را از این افراد پاک کند.

شهرداری نمی‌تواند سازمان‌ها را پای کار بیاورد

موسوی چلک به خبررسان می‌گوید: « این که می‌گویند چهره شهر از کودکان کار و معتادان پاک بشود، خوب نیست. ادبیات، ادبیات اجتماعی نیست. ما با انسان‌ها ارتباط داریم. افرادی که در خیابان هم می باشند، حقوقی دارند.»

او ادامه می‌دهد: « یقیناً شهرداری کارهای خوبی هم انجام داده است و نباید منکر آن شد. اما آیا شهرداری همه سازمان‌های موظف را پای کار ساماندهی افراد رهاشده در خیابان بیاورد؟ نظر من این است که شهرداری نمی‌تواند این کار را انجام دهد. سازمان‌ها تبعیت‌پذیری از شهرداری ندارند.»