۱۲ بزرگراه مهم پایتخت زمان زلزله مسدود می‌شود_خبررسان

به گزارش خبررسان، متولی مدیریت بحران شهر تهران با به روزرسانی نقشه «مسیرهای تردد اضطراری» در شبکه معابر پایتخت، چگونگی رفت و آمد در سطح شهر زمان «زمین‌‌‌لرزه بزرگ تبدیل خرابی و حوادث ثانویه» را تشریح کرد. جزئیات این نقشه از نوعی مطرح ترافیک زمان وقوع بحران ناشی از حادثه طبیعی ویرانگر حکایت دارد به طوری‌که ۱۲ بزرگراه شرقی-غربی و شمالی-جنوبی در ردیف «مسیرهای اختصاصی اضطراری» نام‌گذاری شده که به محض ابراز حادثه و خرابی‌‌‌های بعد‌‌‌از آن، «عبور و مرور» در این بزرگراه‌‌‌ها برای عموم، محدود یا ممنوع می‌‌‌شود و فقط «خودروهای امداد و نجات» اجازه تردد اشکار می‌‌‌کنند. از نگاه متولی بحران پایتخت، ۷۲ ساعت بعد‌‌‌از زلزله احتمالی بزرگ –زمین‌‌‌لرزه‌‌‌ای که تبدیل تخریب، تلفات و ابراز حالت بحرانی و غیرعادی در شهر شود- یک «زمان طلایی برای ترددهای اختصاصی نجات شهروندان و مهار حوادث ثانویه نظیر آتش‌‌‌سوزی و …» محسوب می‌‌‌شود که مدیریت این زمان منوط به «جابه‌جایی بدون ترافیک خودروهای امداد و نجات» است. مطرح ترافیک مخصوص «تهران در حالت بحران (زلزله)» مسیرهای امن و اختصاصی برای عوامل مدیریت بحران تشکیل می‌‌‌کند تا «اختلال‌‌‌های ناشی از صدمات به شهر» و «ازدحام شهروندان در معابر»، مانع امداد تیم‌‌‌ها نشود. این مطرح در صورت ابراز زلزله در ساعات کاری، اهمیت دوچندانی اشکار می‌‌‌کند چون «ترافیک ناشی از مراجعه فراگیر شاغلان به منازل» بر ترددهای عمومی که عمدتا در آن مقطع برای فرار از صحنه است، می‌‌‌افزاید.

شرط سهولت امداد به هسته شهر

زلزله در ابرشهر تهران با جمعیت چند میلیون نفری با بافت متراکم و عمدتا فرسوده که بدون اتکا به مدل‌های شهرسازی تشکیل شده و زیرساخت‌هایی که در طول سال‌های گوناگون با متدهای متعدد تشکیل شده،‌‌‌ قطعا پیامدهای بسیاری در پی خواهد داشت به طوری که برخی کارشناسان آمارهای متعدد اما بالایی از مقدار خرابی پایتخت و تعداد کشته‌ها گفتن می‌کنند.

مدیران شهری و دولتی در سال‌های تازه عمل های مختلفی برای پوشش زلزله احتمالی تهران انجام دادند از تلاش برای تشکیل برج‌های تخلیه اضطراری گاز تا سطح‌بندی حریم گسل‌ها و تعیین استان‌های اقماری به گفتن معین مناطق گوناگون شهر تهران در زمان زلزله! اما یکی از با اهمیت ترین عمل های مدیران شهری  تدوین آیین‌نامه‌ای برای باز نگه‌داشتن مسیرهای تردد خودروهای امدادی که در داخل شهر فعالیت می‌کنند یا از استان‌های اقماری تصمیم ورود به تهران را دارند، ‌‌‌می بود. آیین‌نامه‌ای که بر پایه آن معابر سطح یک و دو در کریدور تهران اشکار شدند تا به سهولت به هسته مرکزی تهران برای پشتیبانی و توزیع نیروهای امدادی عمل کنند.

اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و افت خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در رابطه چرایی  طراحی نقشه راه‌های اضطراری تهران با اصرار بر این که در شرایط اضطراری سپس از وقوع حوادث عمده‌‌‌ای نظیر زلزله، یک دفعه نیاز گسترده‌‌‌ای به عملیات امدادی و مقابله به وجود می‌‌‌آید که حرکت همزمان خودروهای وابسته در داخل شهر، از خارج به طرف داخل شهر یا بالعکس را به جستوجو دارد، او گفت:  این در حالی است که داخل شدن صدمات فیزیکی ناشی از زلزله و اتفاق‌‌‌های ثانوی ناشی از آن همچون رانش زمین، روانگرایی، گسلش سطحی، نشست خاک‌‌‌های سست و فرونشست قنات‌‌‌ها، تخریب ساختمان‌‌‌ها و تاسیسات مجاور و ریزش آوار آنها در معابر بر اجزای گوناگون شبکه حمل و نقل شامل بدنه معابر، پل‌‌‌ها، تونل‌‌‌ها، پایانه‌‌‌ها و … علتکاهش شدید ظرفیت معابر می‌‌‌شوند.

او همین طور گفت: این چنین صدمه‌‌‌دیدگی تاسیسات شهری نظیر تاسیسات گاز، نفت، برق، آب، مخابرات، فاضلاب و اجزای آنها شامل خطوط لوله، ایستگاه‌‌‌ها، شیرها‌‌‌، تلمبه‌‌‌ها و … و لزوم تعمیر سریع آنها نیز در کارکرد معابر شهری اختلال فرد دیگر داخل می‌‌‌کنند. علاوه بر این، در صورت وقوع زلزله در ساعات کاری به یکباره تقاضای بسیاری برای سفرهای برگشت به خانه تشکیل می‌شود که به سفرهای مربوط به کسب خبر از حالت خویشاوندان افزوده می‌شود.

عوامل فوق، ترافیک سنگین، راه‌‌‌بندان‌‌‌های متعدد و طویل و دیگر مشکلات ترافیکی را در مسیرهای داخل شهر و منتهی به ورودی شهر به وجود خواهد آورد و این مشکلات در شرایطی تشکیل می‌‌‌شود که نیاز شدیدی به عملیات مقابله وجود دارد، عملیاتی که کاملا به حمل‌‌‌ونقل در شبکه خیابان‌‌‌ها و بزرگراه‌‌‌های شهر و خارج از شهر وابسته می باشند به نحوی که انجام بهینه عمل های مقابله با بحران به‌‌‌اختصاصی عملیات امدادی برای جست وجو و نجات به دام افتادگان زیر آوار، اطفای حریق‌‌‌ها، کنترل حوادث ثانوی، انتقال مجروحان و دیگر بازماندگان حادثه، بازرسی و تعمیر شریان‌های حیاتی و تاسیسات شهری اهمیت عمده‎‎‎ای داشته و الزام رفت و آمد هر‌چه روان‌تر و سریع‌‌‌تر نیروهای مسوول مدیریت حادثه، امدادگران، تیم‌‌‌های برسی، تعمیرات، حمایتو … در نقاط گوناگون منطقه تحت‌تاثییر به‌‌‌اختصاصی محل‌‌‌های صدمه‌‌‌دیده و نیازمند امدادرسانی از یکسو و مراکز مدیریتی و امدادی  از نظر دیگر است.

سلیمی با گفتن این که در حالت کلی خروج مردم از ساختمان‎ها و ازدحام آنها در معابر، هجوم مردم برای انواع سفرهای برگشت به خانه یا کسب خبر از اعضای خانواده، صدمه‌‌‌های فیزیکی به معابر از جمله تخریب پل‌‌‌ها، تجمع آوار ساختمان‌‌‌های صدمه‌‌‌دیده اطراف در حریم معابر جهت ازدحام می‌شود و تردد در شبکه معابر را دچار اختلال می‌کند افزود: این چنین در اوقات بحرانی همانند زلزله قطعا ناظر سقوط درختان و تابلوها و رهاشدگی خودروها خواهیم می بود و این چنین ناظر  از کار افتادن سیستم‌‌‌های کنترل معابر همانند چراغ‌‌‌های راهنما، تابلوهای راهنمایی رانندگی، دوربین‌‌‌های کنترل ترافیک،‌‌‌ اختلال در کارکرد نیروهای کنترل امنیت و نظم همانند نیروهای پلیس‌راهور و نیروی انتظامی، هجوم جمعیت امدادگران رسمی و غیررسمی، ساکنان شهر که در زمان زلزله در خارج از شهر بوده‌‌‌اند و دیگر موارد به ورودی‌‌‌های شهر، اختلال در سیستم‎های حمل‌‌‌ونقل عمومی همانند توقف حرکت قطارهای مترو و بیرون ریختن مسافران از مترو، به هم ریختگی سامانه‌‌‌های اتوبوسرانی و تاکسیرانی ، هجوم احتمالی مردم برای تخلیه شهر خواهیم می بود که برای تسلط بر مشکلات حمل‌‌‌ونقل سپس از زلزله، عموما در شهرهای لرزه‌‌‌خیز، مسیرهایی اختصاصی‌‌‌ با گفتن مسیرهای اضطراری تعیین و اجرایی می‌‌‌شود.

او همین طور گفت: این مسیرها، بخشی از مسیرهای ترافیک می باشند که با دقت به خصوصیاتی نظیر تامین دسترسی مراکز مهم و صدمه پذیری کمتر انتخاب شده و در شرایط اضطراری سپس از زلزله‌‌‌ای شدید یا بحران‌‌‌های دیگر، بازگشایی سریع آنها، در برتری قرار می‎گیرد. این چنین امکان پذیر در قسمت‎هایی از این مسیرها به منظور منفعت گیری خودروهای مخصوص عملیات مقابله با حادثه، برای تردد خودروهای غیراضطراری محدودیت‌‌‌هایی اعمال شود، در کل شبکه، باید برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و شریان‎های مجاور، آمادگی پلیس برای کنترل ترافیک و در برتری قرار گرفتن شناسایی خسارات و آواربرداری آنها برنامه‎ریزی شود.

وی ضمن  معارفه شبکه مسیرهای اضطراری با گفتن این که شبکه حمل و نقل اضطراری، شبکه‌‌‌ای متشکل از بزرگراه‌‌‌ها و خیابان‌‌‌های مهم است که تبدیل تامین استخوان‎بندی مهم برای دسترسی به کلیه مراکز عمده شهر شده و امکان اتصال مراکز حیاتی را به یکدیگر و به نقاط صدمه‌‌‌دیده احتمالی برای امداد و نجات امکان‌‌‌پذیر می‎سازد. او گفت:  در انتخاب معابر این شبکه تلاش شده است حداکثر دسترسی به مراکز کلیدی درجه دو تامین شود که شبکه مسیرهای اضطراری به دو گروه زیر تقسیم می‎شوند:

– مسیرهای اختصاصی اضطراری (I): مسیرهایی می باشند که تنها خودروهای مجاز در آنها حق رفت‎وآمد دارند.

– مسیرهای مشترک اضطراری (II): مسیرهایی می باشند که علاوه بر خودروهای مجاز، دیگر خودروها نیز به طور تفکیک شده یا تفکیک نشده امکان رفت‌وآمد دارند.

در کل ۵۱۸ کیلومتر از معابر شهر تهران به گفتن مسیرهای اضطراری مهم تعیین شدند. از مسیرهای اضطراری مهم، نزدیک به ۲۴۲کیلومتر اختصاصی و ۲۷۶کیلومتر مشترک می باشند.

سلیمی با گفتن این که در شهر تهران نیز برای تسهیل حرکت خودروهای سازمان‌های شراکت کننده در عملیات مقابله و امدادرسانی، مسیرهای اضطراری تعیین شده است. او گفت: این شبکه از بین بزرگراه‎ها و خیابان‎های مهم به نحوی تعیین شده که خودروهای مجاز به حرکت در آن به ۱ تا ۲ کیلومتری منتهی به کلیه نقاط شهر دسترسی داشته باشند و در شرایط وقوع بحران این مسیرها عموما از خودروهای شخصی تخلیه ‎‎‎می‎شود تا در اختیار نیروی امداد و مقابله قرار گیرد و با دقت به مقاوم‌‌‌سازی مجاورت شبکه تردد اضطراری اهمیت شبکه ‎راه‌‌‌های اضطراری برای برقراری ربط و انتقال نفرات و تجهیزات به نقاط صدمه دیده شهر تهران بعد از رخداد یک زلزله بزرگ، باید این شبکه دارای کمترین صدمه پذیری چه از ناحیه اجزای خود و چه از طرف دیگر سازه‎ها و شریان‌های حیاتی پیرامونی‌اش باشد لذا زیاد مهم است که این سازه‎ها کمترین صدمه را بعد از زلزله متحمل شوند.

وی با گفتن این که در شهرهای لرزه‌‌‌خیز، برای تسلط بر مشکلات حمل‌‌‌ونقل سپس از زلزله، عموما مسیرهایی با گفتن مسیرهای اضطراری تعیین و اجرایی می‌‌‌شود. افزود: این مسیرها، بخشی از معابر می باشند که با دقت به خصوصیاتی نظیر تامین دسترسی مراکز مهم و صدمه‌‌‌پذیری کمتر، انتخاب شده‎اند و در شرایط اضطراری سپس از زلزله‌‌‌ای شدید یا بحران‌‌‌های دیگر، بازگشایی سریع آنها در برتری قرار می‎گیرد. این چنین در قسمت‎هایی از این مسیرها به منظور منفعت گیری خودروهای مخصوص عملیات مقابله با حادثه، برای تردد خودروهای غیراضطراری محدودیت‌‌‌هایی اعمال می‎شود.

سلیمی با اصرار بر این که باید عمل های مربوط فرد دیگر برای این شبکه انجام داد او گفت: وضع مقررات خاص برای ایمنی ساختمان‌‌‌های مجاور این شبکه جهت مطمعن از عدم تشکیل اختلال ناشی از ریزش آوار آنها در شرایط زلزله زیاد مهم است و این چنین انجام بازدید‌‌‌ها و عمل های از بین بردن خطر به اختصاصی در رابطه سازه‌‌‌ها، شریان‌‌‌های حیاتی و دیگر تاسیسات مجاور یا متقاطع با این مسیرها نظیر پل‌‌‌ها، دیوارهای حائل، درختان، تابلوها و… قبل از وقوع زلزله باید در دستور کار قرار گیرد که یقیناً در برخی حوزه‌ها اقداماتی اغاز شده است و این چنین کسب آمادگی‌‌‌های قبلی پلیس برای کنترل رفت‌‌‌وآمد و اعمال محدودیت‌‌‌ها و ممنوعیت‌‌‌ها در زمان زلزله از طریق تدوین برنامه‌‌‌های عملیاتی، انجام مانورها، پیش‌‌‌بینی تجهیزات ملزوم و … الزامی است. او همین طور گفت: در برتری قرارگرفتن این مسیرها برای عمل های شناسایی حالت و برآورد خسارات، آواربرداری و تعمیرات ضربتی به منظور بازگشایی سریع در سپس از زلزله زیاد پر اهمیت است و بر همین مبنا باید هر کاری  که جهت باز شدن این مسیرها می‌شود را انجام داد.

وی در رابطه بازه وقتی مطرح شریان‌های حیاتی با اصرار بر این که قلمروی وقتی حمل‌‌‌‎ونقل اضطراری عمدتا از زمان وقوع حادثه تا آخر دوره جست‌وجو و نجات و نیز تکمیل نه آخر، ‌‌‌اسکان موقت مختصر زمان خواهد می بود که حداقل دو هفته است و زمان سه روز اول در این بین نقش عمده‌‌‌ای خواهد داشت. اصرار کرد:  به نظر می‌‌‌رسد، در سه روز اول، عملیاتی نظیر اطفای حریق‌‌‌ها، کنترل حوادث ثانوی، جست‌وجو و نجات افراد زیر آوار مانده و انتقال مجروحین اهمیت عمده‌‌‌ای داشته و اکثر آنها در همین دوره انجام می‌‌‌شود.

این چنین تعداد بسیاری از قسمت‌‌‌های شبکه مترو که صدمه عمده‌‌‌ای ندیده‌‌‌اند در همین فاصله کار مجدد خود را اغاز می‎کنند بعد در دوره بعد از سه روز اول، بسته به شرایط، نیاز به تغییراتی خواهد می بود و به اختصاصی برخی از محدودیت‌‌‌ها می‌‌‌تواند کمتر شود و  در دوره بازیابی نیاز به مطرح‌‌‌های دیگر خواهد می بود ولی در آن زمان نیز، اجزایی از مطرح‎‌ حمل‎ونقل زمان بحران می‌‌‌تواند کاربردهایی داشته باشد و طبیعی است زمان انجام تعداد بسیاری از عمل های برنامه‌‌‌ریزی و آمادگی بحران، قبل از بحران بوده و از این نظر زمان آمادگی قبل از بحران نیز به قلمروی وقتی پروژه مربوط می‌‌‌شود.او همین طور گفت: اساسا داشتن نقشه مسیرهای اضطراری و برنامه مقابله در حمل‎ونقل می‎تواند تصویری پایدار از شهر تهران در روبه رو مخاطرات زلزله، در بین ساکنان و اندوخته‌گذاران داخلی و خارجی تشکیل کند؛ شهری که صدمه‎پذیری پل‎ها و راه‌های آن شناخته شده و برنامه‌های ملزوم برای افت صدمه‎ پذیری آنها تهیه و اجرایی شده است.

نتیجه مورد نظر از این پروژه، افزایش آمادگی مقابله با بحران زلزله است و چارچوب وقتی رسیدن به مقصد فوق که از طریق مصوب کردن نقشه راه‌های اضطراری و برنامه‌های تدوین شده و شناساندن آنها قابل حصول است، ۱ تا ۲ سال می‎باشد. برنامه‎های تکمیلی نیز پروسه مداومی است که انجام این پروژه، علتتحریک به تعریف و اجرای پروژه‌های فرد دیگر در عرصه افزایش آمادگی سامانه‌های گوناگون حمل‎ونقل نظیر مترو، اتوبوسرانی، تاکسیرانی و نهادهایی نظیر پلیس، راه‌آهن، و … و عمل های شناسایی و مقاوم کردن پل‎ها و سازه‎های دیگر مجاور راه‎ها شده است.

سلیمی اصرار کرد: در کل با اجرایی کردن شبکه مسیرهای اضطراری شهر تهران و برنامه‎های عملیاتی پیوست آن، قابلیت پایداری اجتماعی به سطح بالاتری ارتقا خواهد یافت. مقیاس این تأثیر محلی است ولیکن با دقت به شرایط سیاسی و اقتصادی تهران، اثرات منطقه‌ای و ملی نیز خواهد داشت.

منبع :


دنیای اقتصاد