یادداشت|نقشه راه تازه سیدعباس صالحی برای حکمرانی فرهنگی کشور_خبررسان

 خبررسان از تنسیم،‌ عباس محمدیان؛‌ پژوهشگر و مدرس حوزه فرهنگ و ارتباطات:

با معارفه سیدعباس صالحی به‌گفتن وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم و اراعه برنامه‌ پیشنهادی وی به مجلس شورای اسلامی جهت اخذ رای مطمعن نمایندگان ملت، زمان ارزشمندی برای تحلیل و برسی این برنامه‌ و ترسیم چشم‌اندازی از آینده پیش روی با اهمیت ترین دستگاه حکمرانی فرهنگی سرزمین فراهم آمده است. در شرایطی که تغیرات فرهنگی و اجتماعی ایران و جهان با شدت و پیچیدگی چشمگیری پیش می‌رود و هر روز و هر هفته ناظر ظهور اتفاق‌های تاثیرگذار فرهنگی جدیدی در کشورمان هستیم، تدوین برنامه‌ای که بتواند ضمن نگه داری اصالت‌ها و هویت اسلامی ـ ایرانی، بستر مناسبی برای تحکیم حکمرانی فرهنگی تراز انقلاب اسلامی تشکیل کند، از اهمیت تعداد بسیاری برخوردار است. لذا نظر به اهمیت نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تامین مطالبات فرهنگی رهبر معظم انقلاب و پیشبرد حکمرانی فرهنگی مورد نظر معظم له در ادامه به بازدید برنامه پیشنهادی سیدعباس صالحی و تبیین نقش این برنامه در پیشبرد سیاست‌های فرهنگی نظام اسلامی کشورمان خواهم پرداخت.

در ابتدا بایستی بر این مسئله اصرار داشت که برنامه صالحی با شناختی دقیق از چالش‌ها و زمان‌های پیش روی فرهنگ و هنر در ایران تدوین شده است که این کار خود نشان از  اشراف وی بر اتمسفر فرهنگی سرزمین دارد. به طور مثال یکی از با اهمیت ترین محورهای کلیدی برنامه پیشنهادی صالحی، دقت واقع‌گرایانه به تغیرات فرهنگی در سطح ملی و جهانی است. در دهه‌های تازه، جهان ناظر تغییرات بنیادینی در عرصه فرهنگ بوده که این تغییرات در سرزمین ما نیز ملموس و تاثیرگذار بوده است. از این رو با گسترش فناوری‌های نوین و دسترسی آسان‌تر به محتواهای فرهنگی متنوع، نیاز به بازنگری در سیاست‌ها و استراتژی‌های فرهنگی بیشتر از پیش حس می‌شود. برنامه صالحی با فهمیدن این تغیرات، به جستوجو اراعه راهکارهایی عملیاتی است که نه‌تنها به نگه داری قیمت‌های اسلامی ـ ایرانی پشتیبانی کند، بلکه این قیمت‌ها را در روبه رو جریان‌های جهانی تثبیت و تحکیم کند.

یکی از نقاط قوت برنامه سیدعباس صالحی، اصرار بر منفعت‌گیری از فناوری‌های نوین در عرصه فرهنگ و هنر است. وی با اصرار بر الزام منفعت گیری از فناوری‌های نوین، به‌اختصاصی هوش مصنوعی، به بهبود تنظیم‌گری و مقررات‌گذاری در این حوزه پرداخته است. این نگاه فناورانه به فرهنگ، نه‌تنها عرصه‌ساز تشکیل و توزیع هوشمندانه‌تر محتواهای فرهنگی خواهد شد، بلکه می‌تواند به افت شکاف دیجیتال و افزایش دسترسی عمومی به فرهنگ و هنر پشتیبانی کند. این کار پیشتر در کتاب «حکمرانی فرهنگی در عصر انسان رسانه‌ها» نیز از سوی نگارنده مورد اصرار قرار گرفته می بود که خوشبختانه این مهم در برنامه وزیر پیشنهادی نیز مورد دقت قرار گرفته است که به نوبه خود نشان از فهمیدن به روز وی از تغیرات فرهنگی تاثیرگذار سرزمین است.

باید بپذیریم که در دنیای امروز، جایی که مرزهای جغرافیایی به مرور کم اهمیت‌تر و مرزهای فرهنگی پر اهمیت‌تر خواهد شد و محتواهای فرهنگی به شدت در حال جهانی‌شدن می باشند، منفعت‌گیری از ظرفیت‌های فناورانه می‌تواند به سرزمین عزیزمان پشتیبانی کند تا در این میدان جهانی نقش‌آفرینی موثرتری داشته باشد.

صالحی در قسمت فرد دیگر از برنامه خود به قضیه اقتصاد فرهنگ نیز دقت اختصاصی‌ای داشته است. وی با اصرار بر الزام افت وابستگی اقتصاد فرهنگ به منبع های دولتی، به جستوجو تحکیم قسمت خصوصی و افزایش شفافیت در عرصه تشکیل و اراعه محصولات فرهنگی است. متاسفانه اقتصاد فرهنگ در کشورمان، دهه‌ها است که به شدت به منبع های دولتی و به شکل دقیق‌تر منبع های نفتی وابسته است و این قضیه علتشده تا ساختارهای فرهنگی سرزمین نتوانند زیاد تر به طور جدا گانه و پویا عمل کنند. خوشبختانه در برنامه پیشنهادی صالحی شاهدیم که وی با اراعه راهکارهایی برای بهبود محیط کسب و کار فرهنگی، در تلاش است که عرصه‌ساز رشد و گسترش این حوزه مهم و راهبردی باشد. دقت کنیم که تحکیم قسمت خصوصی و تشکیل سازوکارهایی برای حمایتاز کارآفرینان فرهنگی، می‌تواند به پویایی زیاد تر این حوزه پشتیبانی کند و نقش دولت را از مدیریت مستقیم به نقش حمایتی و تنظیم‌گری تحول دهد. این تحول رویکرد، نه‌تنها به افزایش کارایی در قسمت فرهنگ منجر خواهد شد، بلکه می‌تواند عرصه‌ساز افزایش کیفیت و تنوع محتواهای فرهنگی نیز باشد. با عنایت به برنامه صالحی به نظر می‌رسد که در این عرصه ناظر تغیرات مثبت و سازنده‌ای خواهیم می بود.

دقت کنیم که نگاه به گسترش صادرات فرهنگی هم از یک سو جهت تحکیم بنیه مالی اهالی فرهنگ و هنرمندان و این چنین رشد و گسترش فرهنگ و هنر می‌شود و هم می‌تواند نقشی موثر در معارفه فرهنگ و هنر ایرانی به مردم جهان داشته باشد.

بازسازی ساختارهای فرهنگی سرزمین، یکی دیگر از محورهای مهم برنامه پیشنهادی  سیدعباس صالحی است. وی با فهمیدن الزام بازنگری در ساختارهای فرهنگی سرزمین، به جستوجو تشکیل الگوی نوین حکمرانی فرهنگی است. این الگو بر پایه اصول حکمرانی هوشمند، شبکه‌ای، تعاملی و مردمی طراحی شده و مقصد آن افزایش کارایی و جلوگیری از همپوشانی و تداخل ماموریت های در دستگاه‌های فرهنگی است. برنامه صالحی با اصرار بر همکاری و تعامل زیاد تر بین دستگاه‌های فرهنگی، به جستوجو تشکیل هم‌افزایی و هماهنگی زیاد تر در این حوزه است. این بازنگری و بازسازی ساختارهای فرهنگی، می‌تواند به تشکیل نظم و انسجام بیشتری در این حوزه منجر شده و عرصه‌ساز تحقق اهداف کلان فرهنگی نظام اسلامی باشد. در اینجا اصرار بر این مسئله الزامی است که دقت به مردمی‌سازی فرهنگ، عدل فرهنگی و افت تصدی‌گری دولت و واگذاری امور به تشکل‌های صنفی مردمی رویکردی مناسب است که علتخواهد شد تا با آشتی مجدد اهالی فرهنگ و هنر با نهاد حکمرانی، ناظر ابراز شور و نشاط فرهنگی در سطوح گوناگون جامعه باشیم.

پاسداشت و تحکیم هویت اسلامی ـ ایرانی نیز یکی از ارکان اساسی برنامه صالحی است. در شرایطی که هویت فرهنگی جامعه در معرض تهدیدات گوناگون قرار دارد، دقت به تحکیم و ترویج این هویت از اهمیت اختصاصی‌ای برخوردار است. صالحی در برنامه خود به الزام ترویج مضامین اسلامی ـ ایرانی در تشکیل و اراعه محصولات فرهنگی اشاره کرده و بر لزوم تشکیل سازوکارهایی برای افزایش سهم این مضامین در فرهنگ عمومی اصرار دارد. این نگاه ریشه‌دار به هویت اسلامی ـ ایرانی، می‌تواند نقش مهمی در تحکیم روحیه انقلابی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی ایفا کند. این چنین، دقت به هویت اسلامی ـ ایرانی می‌تواند به ترقی حس افتخار ملی و تحکیم همبستگی اجتماعی پشتیبانی کند.

برنامه پیشنهادی صالحی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با در نظر گرفتن تغیرات فرهنگی و اجتماعی ایران و جهان، به طوری طراحی شده است که می‌تواند نقشی اساسی در پیشبرد سیاست‌های فرهنگی نظام اسلامی ایفا کند. این برنامه با منفعت‌گیری از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین، دقت به اقتصاد فرهنگ، بازسازی ساختارهای فرهنگی و پاسداشت هویت اسلامی ـ ایرانی، مسیری روشن برای تحقق حکمرانی فرهنگی تراز انقلاب اسلامی ترسیم کرده است. در شرایط جاری، حمایتاز این برنامه و چهره پیشران آن نه‌تنها به سود پیشرفت فرهنگ و هنر در سرزمین است، بلکه گامی مؤثر در مسیر تحقق اهداف متعالی نظام اسلامی محسوب می‌شود.
دقت داشته باشیم برنامه‌ای که بتواند با در نظر گرفتن چالش‌های حاضر، به اراعه راهکارهایی عملیاتی و موثر بپردازد، می‌تواند عرصه‌ساز رشد و گسترش فرهنگ و هنر در سرزمین باشد. از نظر دیگر، دقت به ابعاد اقتصادی و فناورانه فرهنگ، می‌تواند به تشکیل زیست‌بومی پایدار و پویا در این حوزه منجر شود که در آن، نه‌تنها قسمت دولتی، بلکه قسمت خصوصی و نهادهای مردمی نیز بتوانند نقش‌آفرینی موثری داشته باشند.

با دقت به برنامه‌ پیشنهادی صالحی و نظر به کارنامه خدماتشان در حوزه فرهنگ سرزمین می‌توان وی را گزینه‌ای مناسب برای راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت چهاردهم معارفه کرد چرا که برنامه پیشنهادی وی، با تکیه بر اصول و قیمت‌های انقلاب اسلامی و با منفعت‌گیری از ظرفیت‌های فناورانه و اقتصادی، مسیری روشن و امیدوارکننده برای آینده فرهنگ و هنر کشورمان ترسیم کرده است لذا امید است که بعد از رای مطمعن مجلس، ناظر تغیرات مثبت و چشمگیری در حوزه فرهنگ و هنر سرزمین باشیم؛ تغیرات و پیشرفت‌هایی که بتوانند در راستای تحقق حکمرانی فرهنگی تراز انقلاب اسلامی و پاسخگویی به نیازهای جامعه اسلامی ایران مؤثر واقع شوند.

انتهای مطلب/