۳ میلیون ماشین در مرز فرسودگی/ خودروهای فرسوده چطور جان ایرانیان را می‌گیرد؟

به نقل از خبررسان، آلودگی هوا هم چنان در کلانشهرها می‌تازد. حرف های می‌بشود وسایل حمل و نقل بیشترین سهم را در هوای آلوده دارد. خودروهایی که یا فرسوده می باشند یا سوخت بی‌کیفیت دارند. 

سومین هفته آذرماه با آلودگی هوا اغاز شد. نقشه‌های هواشناسی هم مشخص می کند که تا فردا آلودگی ادامه دارد. برخی از کارشناسان اما می‌گویند که تا روز سه‌شنبه حالت همین است. تهران و اصفهان از جمله کلانشهرهایی می باشند که با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌‌کنند. اکنون هم در حالت نارنجی قرار دارند. یعنی هوا برای گروه‌های حساس ناسالم است.

به طور کلی عوامل انتشار کردن آلاینده‌ها به دو دسته انسانی و طبیعی تقسیم می‌بشود. عوامل انسانی نیز شامل منبع های متحرک و ساکن می‌بشود که وسایل حمل‌ونقل در گروه متحرک قرار می‌گیرند. خودروهایی که یا در جاده‌ها و با تصادفات بلای جان مردم خواهد شد یا با آلوده کرده هوا. کنار هم قرار دادن داده‌های رسمی، عکس روشنی از سهم وسایل حمل‌ونقل در کشته شدن هزاران نفر بر تاثییر آلودگی هوا می‌دهد. 

۳ میلیون ماشین در مرز فرسودگی

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با بازدید حالت فرسودگی وسایل حمل‌ونقل در ایران به اثرگذاری آنها در آلودگی هوا می‌پردازد. در این گزارش آمده که اکنون در ایران بیشتر از سه میلیون ماشین در مرز فرسودگی می باشند. این در حالی‌ست که یکی از عوامل مهم اثرگذار بر انتشار کردن آلاینده‌ها از منبع های متحرک کیفیت وسایل نقلیه حاضر است که ربط مستقیم با سن وسایل نقلیه دارد.

با این حال بنا بر پایه معیار تعیین‌شده در آیین‌نامه اجرایی ماده (۸) قانون هوای پاک تا بحال وسیله نقلیه‌ای که در دو دوره متوالی نتواند معاینه فنی خود را بگیرد، گزارش نشده است! به عبارتی عملا وسایل نقلیه مشمول فرسودگی در سرزمین صفر شده است. 

بازوی پژوهشی مجلس در ادامه گزارش خود حالت کلی ناوگان وسایل نقلیه در حال تردد در شهر تهران را بازدید کرده است. این گزارش نشانگر عبور بیشتر از ۹۰ درصد مینی‌بوس‌ها، بیشتر از ۸۰ درصد اتوبوس‌ها، بیشتر از ۶۰ درصد تاکسی‌ها، بیشتر از ۴۰ درصد وانت‌ها، بیشتر از ۳۰ درصد کامیون‌ها، بیشتر از ۱۵ درصد سواری‌ها از سن فرسودگی است.

سهم بالای تردد خودروهای سواری 

اما سهم سفرهای این خودروها در کلانشهرها چطور است؟ پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به این نوشته پرداخته است. در این گزارش آمده که سهم منفعت گیری از سواری شخصی در سفرهای روزانه شهروندان تهران، مشهد، اصفهان و شیراز بالای ۵۰ درصد است.

این چنین نزدیک به ۷۰ درصد ازدحام در ترافیک شبکه معابر تهران را سواری، وانت و موتورسیکلت راه اندازی خواهند داد. در حالی‌که بر پایه قانون گسترش حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت (مصوب سال ۱۳۸۶) مقرر شده می بود تا طی دوره‌های پنج ساله سهم حمل‌ونقل عمومی (مترو، اتوبوس و تاکسی) از کل سفرهای شهری به ۷۵ درصد برسد.

در روزهای تازه برخی از مازوت‌سوزی در کلانشهرها اشاره کردند و برخی هم تکذیب. مسئله مهم این است که حتی اگر مازوت‌سوزی در سرزمین به صفر برسد، آلودگی هوا از بین بردن نمی‌بشود.

۸۰ درصد ذرات معلق مربوط به وسایل حمل و نقل است

زهرا صدراعظم نوری هم در این مورد به خبررسان او گفت که بر پایه ترازنامه انرژی سرزمین، ۸۰ درصد از ذرات معلق که معضل آلایندگی کلانشهرهای سرزمین شده، منتسب به قسمت حمل‌ونقل است. ۷.۱۸ درصد از این ذرات معلق منتسب به قسمت نیروگاه‌ها است.

ذرات معلق از جمله آلاینده‌های خطرناکی است که سالانه هزاران نفر را در ایران به کام مرگ می‌کشاند. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گزارش سالانه ۱۴۰۰ به سهم این آلاینده در آلودگی هوای تهران پرداخته است. بر پایه این گزارش، در کل ۱۱۴ روز با شرایط نامطلوب (از نظر آلودگی) فقط در سال ۱۴۰۰ برای تهران ثبت شد. مسئله مهم دیگر این است که ۹۵ روز از سال ۱۴۰۰، آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲/۵ میکرون بیشتر از حد مجاز می بود.

این در حالی است که بنا داده‌های اظهار‌شده از سوی وزارت بهداشت، طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ نزدیک به ۷۶ هزار نفر بر تاثییر ذرات معلق کمتر از ۲/۵ میکرون جان خود را از دست دادند. 

بازدید گزارش‌های گوناگون مشخص می کند تا فکری به حال وسایل حمل‌ونقل نشود، حالت به همین شکل ادامه دارد. نه تعطیلی مدارس و ادارات معضل آلودگی هوا را حل می‌کند، نه وزش باد!

با ادامه شرایط جاری، تنفس در یک هوای پاک و دیدن رنگ آبی آسمان برای تعداد بسیاری از شهروندان کلانشهرها آرزویی دست‌نیافتنی است. شهروندان باید برای تنفس در یک هوای پاک چشم به راه روزهای ابتدایی فروردین بمانند. سپس از فروردین کم کم غلظت آلاینده‌های هوا زیاد و دود و سیاهی کوچه و خیابان‌ها را می‌گیرد.