دولت چطور بدون اظهار قیمت گندم، اعتبارات خرید را محاسبه کرده است؟

به نقل از خبررسان، سال زراعی قبل در حالی به آخر رسید که دولت نه مطالبات گندمکاران را به طور کامل پرداخته می بود و نه قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ را اظهار کرده می بود. کشاورزان در نهایت تا اواخر مهر و اغاز آبان، پول خود را به طور کامل دریافت کردند اما تکلیف دومی تا این مدت هم اشکار نیست. این در حالی است که مطابق قانون، دولت باید تیر هر سال قیمت خرید تضمینی را برای سال زراعی سپس (که روز نخست مهر اغاز می‌بشود)، اظهار کند. 

با وجود این، مرکز پژوهش‌های مجلس در بخشی از گزارشی تحلیلی خود در رابطه لایحه ۱۴۰۳ پیش‌بینی کرده است که منبع های و مصارف هدفمندی یارانه‌ای به علت «رشد مصارف خرید تضمینی گندم و یارانه دارو»، با کسری شدیدی روبه رو بشود. یقیناً امسال دولت بر خلاف سال‌های پیش، با وجود گذشت شش روز از تقدیم لایحه بودجه به مجلس، تا این مدت متن کامل آن را انتشار نکرده است. در نسخه‌ای که به گفتن قسمت نخست این لایحه رسانه‌ای شده نیز خبری از قیمت خرید تضمینی گندم و مقدار اعتبارات پیش‌بینی شده برای آن نیست. اما با فکر این که پژوهشگران بازوی مشورتی مجلس، متن کامل لایحه را خوانده‌اند، این سوال نقل می‌بشود که دولت چطور بدون اظهار قیمت خرید تضمینی برای خرید هر کیلو گندم، اعتبار ملزوم برای خرید حجم پیش‌بینی شده را محاسبه کرده است؟

قیمت غیررسمی؛ ۱۹۵۰۰ تومان 

هر چند قیمت خرید گندم به طور رسمی اظهار نشده، اما اخباری به طور غیررسمی در این مورد انتشار شده‌اند. شورای قیمت‌گذری محصولات کشاورزی، در جلسه روز چهارشنبه ۲۲ شهریور خود با تاخیری نزدیک به ۲ ماهه، در رابطه قیمت خرید تضمینی گندم و ۳۱ محصول دیگر تصمیم‌گیری کرد. جهاد کشاورزی یک هفته زمان داشت که نرخ‌های مصوب شورا را تایید و رسانه‌ای کند. اگر این وزارتخانه به ماموریت خود عمل کرده می بود، به گمان زیاد تا پیش از اغاز سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ یا نهایتا در روزهای نخست آن، قیمت خرید تضمینی اظهار شده می بود. اما اکنون دو ماه از سال قبل است و تا این مدت اشکار نیست دولت هر کیلو گندم را به چه قیمتی از کشاورزان خریداری می‌کند. 

در این بین، فردای روزی که شورای قیمت‌گذاری، نرخ‌های خرید ۳۲ محصول کشاورزی را تصویب کرد، یک نرخ غیررسمی برای گندم رسانه‌ای شد؛ ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان. اما وزارت جهاد کشاورزی با صدور اطلاعیه‌ای خبرداد این قیمت قابل تایید نیست و رسانه‌ها باید چشم به راه اظهار رسمی نرخ‌ها مصوب باشند. با وجود این تعدادی از اعضای شورا، نمایندگان مجلس و فعالان صنفی حوزه کشاورزی، رقم ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان را تایید کرده‌اند. 

اگر قیمت مصوب همین رقم اظهار شده باشد، یک سوال دیگر نقل می‌بشود که چرا دولت تا این مدت آن را اظهار نکرده است؟ آیا از مخالفت‌ها و اعتراضات احتمالی گندمکاران دلواپس است (که همین اکنون هم اغاز شده) یا تا این مدت مخالفت‌ها و تردیدهایی در سطوح تصمیم‌گیر در رابطه این قیمت وجود دارد؟ اگر مورد اول باشد دولت می‌خواهد قیمت در لایحه بودجه تصویب و به قانون تبدیل بشود تا ذی‌نفعان مجالی برای اعتراض و چانه‌زنی نداشته باشند که اخلاقی نیست. اما اگر مورد دوم باشد باز هم همان سوال قبل تکرار می‌بشود؛ دولت چطور بدون قیمت اشکار، اعتبارات مورد نیاز را محاسبه کرده است؟

توانایی سال قبل تکرار می‌بشود؟

نگرانی‌ها در این مورد وقتی افزایش می‌یاید که توانایی سال قبل مرور بشود. دولت در سال زراعی قبل برای پرداخت مطالبات گندمکاران با چالش بسیاری روبه رو شد. چرا که نرخ مصوب ۱۵ هزار تومان می بود اما اعتبارات مصوب در بودجه بر پایه قیمتی در نزدیک به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان محاسبه شده می بود. در نتیجه این نادرست محاسباتی، بودجه برای خرید گندم کافی نبوده است و گندمکاران طلب خود را به طور اقساطی و در چند مرحله دریافت کردند که تا آخر مهر و اغاز آبان طول کشید. 

دولتی‌ها وقتی که اعتراض کشاورزان بالا گرفت به این نوشته اعتراف و از نمایندگان مجلس نیز گله های کردند که لایحه دولت برای اصلاح این اعتبار را تصویب نکرده‌اند. در نهایت، سازمان برنامه و بودجه از منبع های گوناگون اعتبار مورد نظر را تامین کرد تا دولت با تاخیر مطالبات گندمکاران را تسویه کند.  

اکنون باید چشم به راه انتشار کردن متن کامل کامل لایحه ماند تا اشکار بشود که آیا باز هم قرار است همین روال تکرار بشود یا دولت تنها با مقصد به تاخیر انداختن اعتراض گندمکاران، تا این مدت قیمت رسمی را اظهار نکرده است. 

برای اطلاعات زیاد تر گزارش تاخیر ۴ ماهه در اظهار قیمت خرید تضمینی گندم را بخوانید.