طراحی و ساخت اتاق تمیز

در دنیای امروز که استانداردهای جهانی هر روز سخت‌گیرانه‌ تر می‌شوند، طراحی و ساخت اتاق تمیز دیگر یک گزینه نیست؛ بلکه ضرورتی حیاتی برای تمام صنایع حساس به آلودگی است. از داروسازی و تجهیزات پزشکی گرفته تا صنایع غذایی و الکترونیک، همه به فضایی نیاز دارند که بتواند میزان ذرات معلق، دما، رطوبت و فشار هوا را با دقتی میلی‌متری کنترل کند.
اینجاست که مفهوم «Clean Room» یا همان «اتاق تمیز» معنا پیدا می‌کند.

اما واقعیت این است که صرف داشتن یک فضای تمیز یا تهویه‌شده به معنی داشتن اتاق تمیز استاندارد نیست. طراحی و ساخت اتاق تمیز فرآیندی چندمرحله‌ای، دقیق و تخصصی است که به دانش مهندسی، تجهیزات ویژه و تجربه عملی نیاز دارد. شرکت‌هایی مثل نیکوفارمد با تکیه بر تجربه مهندسی و آشنایی کامل با استانداردهای بین‌المللی، توانسته‌اند پروژه‌های موفقی در زمینه طراحی و اجرای اتاق تمیز برای صنایع مختلف انجام دهند و نام خود را به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این حوزه تثبیت کنند.

اتاق تمیز چیست و چرا اهمیت دارد؟

اتاق تمیز، محیطی کنترل‌ شده است که هدف از طراحی آن، کاهش ذرات معلق و آلودگی‌های میکروبی در فضاست. در چنین محیطی، شرایط فیزیکی مانند فشار، دما، رطوبت، و جریان هوا باید کاملاً قابل تنظیم و پایدار باشند. این نوع فضا برای صنایعی که کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند کل فرآیند تولید را مختل کند، ضروری است.

در کارخانه‌های دارویی، اتاق تمیز تضمین می‌کند که هیچ آلودگی خارجی وارد فرایند تولید دارو نشود. در صنایع میکروالکترونیک، یک ذره گرد و غبار می‌تواند تراشه‌ای میلیون‌دلاری را از کار بیندازد. و در حوزه تولید تجهیزات پزشکی، اتاق تمیز، ضامن سلامت جان انسان‌هاست. به همین دلیل است که هر پروژه‌ی طراحی و ساخت اتاق تمیز باید با دیدی مهندسی، استاندارد و مرحله‌ به‌ مرحله انجام شود. در مراحل بعدی ولیدیشن اتاق تمیز مطابق با استانداردهای بین المللی از اهمیت بالایی برخوردار است.

مراحل طراحی و ساخت اتاق تمیز

فرآیند ساخت اتاق تمیز معمولاً با تحلیل نیاز آغاز می‌شود. در این مرحله، متخصصان بررسی می‌کنند که فضای موردنظر قرار است برای چه نوع فرآیندی استفاده شود؛ تولید دارو، مونتاژ قطعات حساس، آزمایشگاه یا بسته‌بندی استریل.

سپس وارد مرحله طراحی اولیه می‌شوند که در آن پلان فضا، جریان حرکت افراد و مواد، محل درب‌ها و پنجره‌ها، و مسیر هوای تمیز طراحی می‌شود. یکی از مهم‌ترین اصول در این مرحله، جلوگیری از تلاقی مسیر افراد و مواد آلوده با مسیر مواد تمیز است.

پس از طراحی پلان، نوبت به انتخاب مصالح و متریال‌های خاص می‌رسد. دیوارها باید از موادی ساخته شوند که به‌راحتی قابل شست‌وشو بوده و ذرات را جذب نکنند. کف‌ها معمولاً از جنس PVC آنتی‌استاتیک هستند و سقف‌ها از پانل‌های مخصوصی که مقاومت بالا و سطح صیقلی دارند تشکیل می‌شوند.

یکی از بخش‌های کلیدی در طراحی، سیستم تهویه (HVAC) است. در اتاق تمیز، جریان هوای لامینار باید به‌صورت یکنواخت از فیلترهای HEPA عبور کند تا کوچک‌ترین ذرات گردوغبار حذف شوند. تنظیم فشار مثبت بین فضاهای مختلف باعث می‌شود که هوای آلوده نتواند وارد نواحی حساس شود.

در نهایت، پس از نصب و راه‌اندازی تجهیزات، مرحله‌ی تنظیم و کنترل عملکرد سیستم‌ها آغاز می‌شود. در اینجا دما، رطوبت، فشار و سرعت جریان هوا به‌صورت دقیق تنظیم می‌شود تا مطابق استانداردهای جهانی باشد.

استانداردهای بین‌المللی در طراحی و ولیدیشن اتاق تمیز

هیچ پروژه‌ای بدون رعایت استاندارد معتبر، قابل تأیید نیست. مهم‌ترین مرجع جهانی در این حوزه، استاندارد ISO 14644 است که کلاس‌های مختلف اتاق تمیز را بر اساس تعداد ذرات مجاز در هر مترمکعب مشخص می‌کند.
برای مثال، اتاق تمیز کلاس ۱۰۰ (یا ISO 5) تنها اجازه وجود ۳۵۰۰ ذره بزرگ‌تر از ۰٫۵ میکرون را در هر مترمکعب دارد، در حالی که اتاق تمیز کلاس ۱۰۰۰۰۰ (ISO 8) می‌تواند تا ۳۵ میلیون ذره را در خود جای دهد.

در صنایع دارویی، علاوه بر استاندارد ISO، مقررات GMP (Good Manufacturing Practice) و EU-GMP نیز باید رعایت شود. این استانداردها نه‌تنها به کنترل آلودگی می‌پردازند، بلکه بر نحوه ورود پرسنل، لباس مخصوص، نظافت روزانه و حتی طراحی درب‌ها و پنجره‌ها نیز تأکید دارند.

شرکت نیکوفارمد با شناخت کامل از این استانداردها، طرح‌های خود را بر اساس کلاس مورد نیاز هر صنعت طراحی می‌کند تا در مرحله‌ی نهایی، پروژه به‌راحتی بتواند وارد فاز صحه‌گذاری و ولیدیشن اتاق تمیز شود، بخشی حیاتی که عملکرد واقعی فضا را تأیید می‌کند و معمولاً نقطه‌ای است که بسیاری از پروژه‌ها در آن شکست می‌خورند.

نقش تجربه در موفقیت پروژه‌های Clean Room

یکی از تفاوت‌های پروژه‌های موفق و ناموفق، تجربه تیم اجرایی است. در طراحی اتاق تمیز، کوچک‌ترین بی‌دقتی در زاویه نصب فیلتر یا محل خروج هوا می‌تواند کل سیستم را مختل کند. به همین دلیل شرکت‌هایی که تجربه‌ی عملی و سابقه‌ی اجرایی در پروژه‌های مشابه دارند، می‌توانند تضمین کنند که اتاق تمیز نهایی نه‌تنها از نظر فنی درست طراحی شده، بلکه از نظر عملکردی هم قابل تأیید است.

تیم نیکوفارمد با اجرای پروژه‌های موفق در صنایع دارویی، بیوتکنولوژی و تجهیزات پزشکی، توانسته است دانش فنی خود را با نیازهای واقعی صنایع ایرانی تطبیق دهد. از طراحی نقشه تا انتخاب تجهیزات و انجام تست‌های فنی، تمامی مراحل زیر نظر متخصصان خبره انجام می‌شود تا کیفیت نهایی فراتر از انتظار مشتری باشد.

نیکوفارمد؛ همراه مطمئن در طراحی، ساخت و صحه‌گذاری اتاق تمیز

وقتی صحبت از اجرای پروژه‌های کلین‌روم می‌شود، موضوع تنها به طراحی و ساخت محدود نیست؛ بلکه اطمینان از عملکرد درست سیستم‌ها، رعایت الزامات GMP و انطباق با استانداردهای بین‌المللی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. اینجاست که نیکوفارمد به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه تجهیزات و خدمات فنی صنایع دارویی و بهداشتی وارد عمل می‌شود.

نیکوفارمد با تیمی متخصص و آشنا به آخرین استانداردهای بین‌المللی (مانند ISO 14644، EU GMP و WHO Guidelines) قادر است تمام مراحل اجرای یک اتاق تمیز را از طراحی مفهومی تا تحویل نهایی پوشش دهد. در این مسیر، تمرکز شرکت بر سه اصل اساسی است: کیفیت طراحی، ایمنی عملکرد و صحت صحه‌گذاری.

یکی از مزیت‌های اصلی نیکوفارمد، اجرای کامل فرآیند صحه‌گذاری اتاق تمیز پس از ساخت است. در این مرحله، تمامی تجهیزات، سیستم تهویه و کنترل ذرات، فشار، دما و رطوبت به‌طور دقیق مورد آزمون و ارزیابی قرار می‌گیرند تا از انطباق کامل محیط با استانداردهای مورد نیاز اطمینان حاصل شود. این مرحله، گواهی رسمی انطباق عملکرد اتاق تمیز با استانداردها را فراهم می‌کند و به مشتریان این اطمینان را می‌دهد که محیط کاری آن‌ها واقعاً Clean Room است، نه صرفاً یک فضای فیلترشده.

در نهایت، اگر شما نیز به‌دنبال ساخت یا ارتقای اتاق تمیز خود هستید، انتخاب یک تیم فنی با تجربه و متخصص، مهم‌ترین گام است. نیکوفارمد در این مسیر، همراه و مشاور شماست تا از مرحله طراحی تا صحه‌گذاری نهایی، همه چیز با بالاترین استانداردها پیش برود.

خدمات نیکوفارمد در طراحی، ساخت و صحه‌گذاری اتاق تمیز

نیکوفارمد فقط مجری ساخت نیست؛ بلکه یک شریک فنی در تمام مسیر پروژه است. این شرکت با بهره‌گیری از تیم‌های مهندسی چندتخصصی، تمام مراحل پروژه را پوشش می‌دهد:

1. مشاوره و نیازسنجی اولیه: تعیین کلاس اتاق تمیز، متراژ، نوع فرآیند و سطح تمیزی مورد نیاز.
2. طراحی معماری و مهندسی: نقشه‌های فنی، جریان هوای بهینه، نقشه برق، تهویه و کنترل.
3. تأمین تجهیزات و متریال تخصصی: فیلترهای HEPA و ULPA، سیستم تهویه فشار مثبت، پنل‌های دیواری و کفپوش‌های آنتی‌استاتیک.
4. اجرای کامل پروژه: نصب سازه، سیستم HVAC، تجهیزات کنترلی و سیستم‌های پایش.
5. صحه‌گذاری و تحویل نهایی: انجام تست‌های IQ، OQ و PQ به‌صورت مستند و قابل پیگیری.

آنچه نیکوفارمد را از سایر رقبا متمایز می‌کند، رویکرد علمی و استاندارد محور در تمام مراحل کار است. بسیاری از شرکت‌ها تنها بر ساخت فیزیکی تمرکز دارند، اما نیکوفارمد بر طراحی، اجرا، کنترل کیفیت و تأیید نهایی به‌صورت هم‌زمان نظارت دارد.

برای مشاهده خدمات نیکوفارمد میتوانید از طریق سایت به آدرس www.nikopharmed.com اقدام نمایید.